Theo Tổ chức Động vật Hoang dã Châu Phi, những sọc đen và trắng tuyệt đẹp trên thân khiến ngựa vằn nổi bật hẳn so với khung cảnh đồng cỏ khô và xavan ở lãnh thổ quê hương của chúng tại Đông và Nam Phi.

Ngựa vằn được chia làm 3 loài gồm ngựa vằn đồng bằng, ngựa vằn núi và ngựa vằn Grevy, mỗi loài có một kiểu sọc khác nhau.

Nhà sinh thái học hành vi và tiến hóa Tim Caro, đồng thời là nhà sinh vật học bảo tồn tại Đại học California, cho biết, mặc dù có những hình thái và màu sắc khác nhau nhưng tất cả ngựa vằn đều có màu da giống nhau là màu đen. Tuy nhiên, điều này không trả lời được cho câu hỏi bộ lông của chúng có màu đen sọc trắng hay ngược lại. Để giải mã điều này, cần phải xem xét các tế bào hắc tố của ngựa vằn, tức là các tế bào tạo ra sắc tố cho bộ lông của chúng.

Theo một đánh giá năm 2005 trên Tạp chí Investigative Dermatology, các tế bào sắc tố tạo ra một sắc tố quyết định màu sắc của tóc và da. Sắc tố này được gọi là hắc tố melanin.

Ở loài ngựa vằn, phần lông đen của ngựa vằn chứa đầy hắc tố. Và về bản chất thì không có hắc tố trên lông trắng vì các nang tạo nên các sọc lông trắng đã "tắt" các tế bào hắc tố, ức chế không cho sản sinh hắc tố. Nói cách khác, đối với ngựa vằn, trạng thái mặc định của chúng là tạo ra lông đen, khiến chúng có màu đen sọc trắng.

Theo nghiên cứu của Caro và các đồng nghiệp, bộ lông đen sọc trắng độc đáo của ngựa vằn có thể giúp chúng không bị ruồi cắn. Trong một nghiên cứu được công bố vào năm 2020 trên tạp chí Proceedings of the Royal Society B, họ phát hiện ra rằng ruồi trâu Châu Phi ít đậu trên ngựa vằn hơn so với những con ngựa thông thường có bộ lông đồng màu. Vết cắn của ruồi trâu có thể truyền bệnh gây tử vong cho ngựa vằn.

Ngoài ra, theo một số nghiên cứu, hoạ tiết đặc biệt trên thân ngựa vằn làm giảm tới 70% nhiệt lượng từ ánh sáng mặt trời hấp thụ vào cơ thể, giúp chúng dễ dàng thích nghi với nắng nóng khắc nghiệt ở Châu Phi. Và mặc dù có vẻ ngoài nổi bật, nhưng đó không phải đặc điểm bất lợi của ngựa vằn. Điều này hóa ra lại giúp chúng đánh lạc hướng những kẻ săn mồi. Tương tự như một dạng ảo ảnh quang học, khi 1 đàn ngựa vằn đứng gần nhau, các sọc đen trắng biến chúng trông có vẻ như một khối to khổng lồ khiến các động vật ăn thịt không dám tới gần.