Tổng thống Nga Vladimir Putin nói trong cuộc phỏng vấn với nhà báo Mỹ Tuker Carlson mới đây: “Đồng USD là nền tảng sức mạnh của Mỹ, là vũ khí chính được Mỹ sử dụng để bảo toàn quyền lực của mình trên toàn thế giới. Ngay khi giới lãnh đạo chính trị quyết định sử dụng đồng USD như một công cụ đấu tranh chính trị, sức mạnh này của Mỹ đã giáng một đòn mạnh”.
Bước tiếp theo của Tổng thống Putin dường như là triển khai hệ thống thanh toán riêng cho các quốc gia BRICS. Trong một cuộc phỏng vấn với Sputnik, Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov cho biết hệ thống thanh toán riêng sẽ “nằm ngoài chính trị, độc lập với cơ sở hạ tầng không thân thiện của phương Tây”.
Bộ trưởng Siluanov nói với Sputnik rằng Nga sẵn sàng thử nghiệm hệ thống thanh toán của BRICS với bất kỳ quốc gia nào bày tỏ sự quan tâm.
Trong cuộc phỏng vấn với nhà báo Carlson, ông Putin cho rằng nỗ lực phi USD hóa đã đạt được một số thành công, ngay cả các đồng minh của Mỹ cũng “giảm quy mô đồng USD trong dự trữ”.
Mỹ đã nhiều lần bác bỏ mọi quan điểm cho rằng đây là một vấn đề - thay vào đó coi đó đây là “mong muốn tự nhiên của các quốc gia nhằm đa dạng hóa” nền kinh tế của họ.
Ông Putin cho biết, Nga đã buộc phải đẩy mạnh các kế hoạch phi USD hóa sau khi bị phương Tây trừng phạt vì chiến dịch quân sự ở Ukraina và loại khỏi mạng thanh toán quốc tế SWIFT của thế giới.
Theo ông Putin, cho đến năm 2022, gần 80% giao dịch nước ngoài ở Nga được thanh toán bằng USD hoặc euro, nhưng hiện tại đã giảm xuống còn 13%. Các giao dịch của Nga bằng đồng rúp hiện chiếm 34% và bằng nhân dân tệ chiếm khoảng hơn 34%.
Nga là thành viên sáng lập của BRICS, một nhóm các nền kinh tế thị trường mới nổi - bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil, Nam Phi và 5 quốc gia mới gia nhập vào đầu năm nay.
BRICS đang thúc đẩy việc thực hiện các giao dịch lớn bằng đồng nội tệ thay vì đồng USD. Xu hướng này đang đà tăng khi các quốc gia cố gắng giảm chi phí giao dịch, hạn chế tiếp xúc với những biến động toàn cầu và rủi ro địa chính trị, đồng thời thúc đẩy nền kinh tế địa phương.
Lời cảnh báo của Tổng thống Nga về đồng bạc xanh rất đúng lúc. Nó xuất hiện trong bối cảnh có nhiều đồn đoán xung quanh vị thế của đồng USD, phần lớn là do khoản nợ lịch sử trị giá 34 nghìn tỉ USD của Mỹ.
Theo dữ liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), tỉ trọng đồng bạc xanh trong dự trữ ngoại hối toàn cầu đã giảm khoảng 6% kể từ đầu năm 2016.
Tuy nhiên, đồng USD vẫn chiếm 59% dự trữ ngoại hối toàn cầu trong quý 3 năm 2023 (dữ liệu mới nhất) - trái ngược hoàn toàn với 2,37% dự trữ của đồng nhân dân tệ Trung Quốc trong cùng kỳ.
Các nhà phân tích tại FXC Intelligence, tổ chức gần đây đã công bố một báo cáo về việc phi USD, tuyên bố: “Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy việc phi USD hóa đang diễn ra nhưng không hề nhanh chóng. Thay vào đó, hiện tại nó đang là một quá trình chậm chạp trong vài thập kỷ tới khi các quốc gia chuyển sang sử dụng nhiều loại tiền tệ hơn, có khả năng cung cấp khả năng phòng ngừa rủi ro lớn hơn trước những cú sốc địa chính trị có thể xảy ra trong tương lai”.