Ukraina không loại trừ các cuộc đàm phán hòa bình với Nga, nhưng chúng chỉ có thể được tổ chức thông qua các bên trung gian - nhà lãnh đạo Ukraina Volodymyr Zelensky nói với tờ Philadelphia Inquirer hôm 30.6.
Ông gợi ý có thể sử dụng biện pháp trung gian giống như trong trường hợp đạt được thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen năm 2022.
Ukraina trước đây từ chối chấp nhận các điều khoản đàm phán của Nga và cáo buộc Mátxcơva không có khả năng đàm phán thiện chí.
Cuối năm 2022, Tổng thống Zelensky ban hành sắc lệnh tuyên bố “không thể” đàm phán với Mátxcơva trong khi Tổng thống Nga Vladimir Putin vẫn nắm quyền.
Trong khi đó, Mátxcơva vẫn khẳng định sẵn sàng bắt đầu lại các cuộc đàm phán Nga - Ukraina , nhưng chỉ khi Kiev từ bỏ yêu sách đối với các vùng lãnh thổ đã sáp nhập Nga.
Vào mùa thu năm 2022, bốn vùng lãnh thổ cũ của Ukraina - hai nước cộng hòa Donbass ly khai và các vùng Kherson và Zaporizhzhia - chính thức gia nhập Nga sau một loạt cuộc trưng cầu dân ý.
Ukraina chưa bao giờ công nhận kết quả và tiếp tục đưa ra yêu sách đối với các khu vực này, cũng như Crimea, bán đảo đã sáp nhập Nga sau cuộc trưng cầu dân ý vào năm 2014.
Trong cuộc phỏng vấn với tờ Philadelphia Inquirer, Tổng thống Zelensky tuyên bố rằng, Ukraina “có thể tìm ra hình mẫu” cho một giải pháp tiềm năng với Nga.
Ông chỉ ra thỏa thuận do Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc làm trung gian hai năm trước giúp thiết lập hành lang xuất khẩu nông sản từ các cảng của Ukraina.
Theo ông Zelensky, Ankara và Liên Hợp Quốc đã ký các thỏa thuận riêng với Mátxcơva và Kiev. “Thỏa thuận đã thành công. Hành lang ngũ cốc khi đó đã tồn tại đủ lâu” - ông Zelensky nói.
Theo Reuters, Nga và Ukraina đã gần đạt được một thỏa thuận ngũ cốc khác vào tháng 3, nhưng các nhà đàm phán Ukraina đột ngột bỏ đi sau hai tháng đàm phán.
Tổng thống Zelensky tuyên bố, các thỏa thuận về “toàn vẹn lãnh thổ, năng lượng và tự do hàng hải” có thể được ký kết giữa Nga và Ukraina theo cùng thể thức.
Ông đề xuất, có thể mời các nước khác làm trung gian. Ông nói: “Không chỉ châu Âu và Mỹ, mà các quốc gia từ châu Á, châu Phi và Nam Mỹ cũng nên tham gia và giúp chuẩn bị các tài liệu trình lên Mátxcơva và Kiev”.
“Cho đến nay, chỉ có mô hình này. Nhưng thỏa thuận cuối cùng phải phù hợp với Kiev và dựa trên các điều khoản của Kiev” - nhà lãnh đạo Ukraina lưu ý.
Tổng thống Zelensky từ lâu đã tìm cách thúc đẩy “công thức hòa bình” 10 điểm của riêng mình, gần đây nhất là trong hội nghị thượng đỉnh ở Thụy Sĩ vào ngày 15-16.6, nơi Nga không được mời tham dự.
Mátxcơva thẳng thừng bác bỏ các điều khoản của ông Zelensky, nhấn mạnh rằng tình trạng của các vùng lãnh thổ mới sáp nhập Nga là không thể thương lượng. Tổng thống Nga Vladimir Putin còn yêu cầu thêm vào tháng 6 rằng Kiev phải rút toàn bộ quân khỏi các vùng lãnh thổ nói trên.
Theo ông Putin, Ukraina cũng phải từ bỏ kế hoạch gia nhập NATO và trở thành quốc gia trung lập, cũng như hạn chế quy mô quân đội.
Dù bác bỏ các điều khoản của Nga, Kiev gần đây đã phát đi tín hiệu sẵn sàng chấm dứt giao tranh. Vào tháng 6, Phó Chánh Văn phòng Tổng thống, ông Igor Zhovkva, cho biết Ukraina muốn “hòa bình càng sớm càng tốt”.
Tuần trước, Tổng thống Zelensky cũng nói rằng Kiev không muốn “kéo dài chiến tranh” hoặc khiến chiến tranh “kéo dài trong nhiều năm”.