Reuters đưa tin, sắc lệnh hành pháp của Mỹ hồi tháng 12 không nhắm mục tiêu rõ ràng vào năng lượng nhưng đã làm phức tạp một số khoản thanh toán của Thổ Nhĩ Kỳ cho dầu thô của Nga cũng như các khoản thanh toán của Nga cho một loạt mặt hàng xuất khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ.
Các biện pháp trừng phạt của Mỹ nhằm mục đích giảm doanh thu của Điện Kremlin và làm gián đoạn cuộc chiến ở Ukraina mà không làm tắc nghẽn dòng dầu của Nga đến thị trường toàn cầu.
Tuy nhiên, các vấn đề thanh toán tương tự như những vấn đề mà Thổ Nhĩ Kỳ đang phải đối mặt đã làm gián đoạn nguồn cung cấp dầu của Nga cho Ấn Độ và làm phức tạp thêm nguồn cung cho Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Trung Quốc, theo các nhà kinh doanh dầu mỏ.
Nga là nước xuất khẩu dầu thô và dầu diesel hàng đầu cho Thổ Nhĩ Kỳ - thành viên NATO nghèo năng lượng - cung cấp 8,9 triệu tấn dầu thô và 9,4 triệu tấn dầu diesel cho nước láng giềng Biển Đen trong 11 tháng tính đến tháng 11.2023.
Bốn nguồn tin cho biết, các ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ đang xem xét hoạt động kinh doanh và thắt chặt việc tuân thủ với khách hàng Nga. Hai nguồn tin trong ngành dầu mỏ nói, việc này không làm gián đoạn nguồn cung dầu thô của Thổ Nhĩ Kỳ mà chỉ trì hoãn một số lượng nhỏ dầu.
Theo nguồn tin từ một công ty dầu mỏ lớn của Nga, các nhà xuất khẩu dầu của Nga đã không nhận được khoản thanh toán từ Thổ Nhĩ Kỳ trong hai đến ba tuần.
Một nguồn tin Thổ Nhĩ Kỳ quen thuộc với vấn đề thanh toán nói: “Việc thực hiện một số khoản thanh toán năng lượng cho Nga đã trở nên khó khăn, đặc biệt là sau các lời đe dọa trừng phạt mới vào cuối tháng 12. Một số khoản thanh toán đã bị gián đoạn. Phương thức thỏa thuận ban đầu đã phải thay đổi hoặc việc thanh toán phải bị hoãn lại, nhưng các chuyến hàng vẫn tiếp tục".
Một nguồn tin trong ngành dầu mỏ Thổ Nhĩ Kỳ cho hay: “Các vấn đề thanh toán bắt đầu khó khăn sau tháng 12. Nó không ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày nhưng nhắc nhở chúng tôi rằng vấn đề có thể phát sinh bất cứ lúc nào”.
Ankara phản đối các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Mátxcơva ngay cả khi nước này chỉ trích việc Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraina hai năm trước. Nước này đã cố gắng duy trì mối quan hệ chặt chẽ với cả Nga và Ukraina trong suốt cuộc xung đột.
Mặc dù Ankara cho biết các lệnh trừng phạt sẽ không bị vi phạm trên đất Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng năm ngoái, Washington đã tăng áp lực để ngăn chặn việc vận chuyển hàng hóa lưỡng dụng mà Nga có thể sử dụng trên chiến trường, đồng thời cảnh báo rằng các ngân hàng và công ty Thổ Nhĩ Kỳ có thể bị ảnh hưởng thứ cấp bởi lệnh trừng phạt của Mỹ.
Sự gián đoạn trong các khoản thanh toán Nga - Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu khi Tổng thống Mỹ Joe Biden ký sắc lệnh hành pháp vào ngày 22.12.2023. Theo sắc lệnh, các công ty giúp Nga lách các lệnh trừng phạt có nguy cơ mất quyền truy cập vào hệ thống tài chính Mỹ. Các tổ chức tài chính kinh doanh thay mặt cho những đối tượng bị Mỹ trừng phạt sẽ gặp rủi ro.
Dữ liệu ban đầu cho thấy xuất khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ sang Nga giảm 39% so với cùng kỳ xuống còn 631 triệu USD trong tháng 1, sau khi tăng 16,9% vào năm ngoái lên 10,9 tỉ USD.
Nhập khẩu từ Nga giảm 20,2% trong tháng 1 xuống còn 4 tỉ USD; giảm 22,5% vào năm 2023 xuống còn 45,6 tỉ USD.
Nhập khẩu dầu thô từ Nga tăng vọt hơn gấp đôi lên 12 triệu tấn vào năm 2022. Nga đã cung cấp 8,9 triệu tấn dầu cho Thổ Nhĩ Kỳ trong thời gian từ tháng 1 đến tháng 11 năm 2023, giảm 20% so với năm trước nhưng vẫn cao hơn mức trung bình trước xung đột.