Sáu năm sau khi tiết lộ kế hoạch xây dựng một con đập và hồ chứa cao 97m tại đèo Pacheco ở phía nam Hạt Santa Clara, khu cấp nước lớn nhất ở Thung lũng Silicon vẫn chưa tìm thấy bất kỳ nhà đầu tư nào sẵn sàng giúp tài trợ dự án.
Nhưng tuần này, một đối tác tiềm năng khác thường đã lộ diện: Trung Quốc - trang The Mercury News đưa tin.
Tiết lộ về sự quan tâm từ Trung Quốc là bước ngoặt mới nhất trong lịch sử đầy biến động của dự án: Giá đã tăng gấp ba lần lên gần 2,8 tỉ USD kể từ năm 2018 do địa chất không ổn định trong khu vực.
Sở Thủy cục Vùng Thung lũng Santa Clara (Santa Clara Valley Water District) - nơi đang theo đuổi kế hoạch này - đã trì hoãn việc khởi công ít nhất 3 năm, đến năm 2027, thay vì năm 2024 như đã công bố 5 năm trước.
Tại cuộc họp công khai hôm 22.8, ông Rick Callender, lãnh đạo Sở Thủy cục cho biết, ông đã được một nhà phát triển địa phương tiếp cận và đề nghị môi giới thỏa thuận trong đó “các chính phủ quốc tế” sẽ trả một phần hoặc toàn bộ chi phí.
“Chắc họ sẽ bán nước cho nông dân phải không? Tôi không biết là có yếu tố quốc tế ở đây. Trung Quốc có liên quan không?” - Jim Beall, cựu thượng nghị sĩ bang, đặt câu hỏi.
Ông Callender trả lời: “Đúng, đó là một nhà phát triển địa phương. Tôi không biết họ sẽ bán nước cho ai".
Tuy nhiên, trong một cuộc phỏng vấn sau đó, ông Callender từ chối nêu tên nhà phát triển. Ông hé lộ rằng, nhà phát triển giấu tên đã gọi cho ông khoảng 5 tháng trước và cho biết, chính phủ Trung Quốc có thể trả một phần hoặc toàn bộ chi phí xây đập.
Trong thập kỷ qua, Trung Quốc đã đầu tư hơn 1 nghìn tỉ USD vào các cảng, đường sắt, trang trại gió, cầu và các dự án khác ở hàng chục quốc gia, bao gồm Hy Lạp, Kenya, Croatia, Indonesia, Nga, Pakistan, Sri Lanka và Nigeria. Nhân sự thực hiện các dự án này thường là công nhân xây dựng Trung Quốc.
Một số dự án do Trung Quốc tài trợ ở các nước đã gặp vấn đề xây dựng nghiêm trọng. Nhà máy thủy điện Coca Codo Sinclair trị giá 2,7 tỉ USD ở Ecuador, hoàn thành vào năm 2016, đã xuất hiện hàng nghìn vết nứt và sai sót lớn khác.
Theo tờ Wall Street Journal, tại Pakistan, các quan chức đã đóng cửa nhà máy thủy điện Neelum-Jhelum vào năm ngoái sau khi phát hiện các vết nứt trong đường hầm vận chuyển nước qua núi để chạy tuabin.
Với dự án Pacheco ở Hạt Santa Clara, kế hoạch là xây dựng một con đập đất cao 97m và hồ chứa mới với dung tích khoảng 173 triệu m3, thay thế một hồ chứa nhỏ được xây dựng vào năm 1939.
Ước tính chi phí hiện tại của dự án là 2,78 tỉ USD.