Vi phạm rõ ràng UNCLOS
Trong bài viết đăng trên trang Friends of Europe (Những người bạn của Châu Âu) tuần trước, nhà nghiên cứu Bill Hayton của Viện Quan hệ quốc tế Hoàng gia Chattham House (Anh) cho biết, một số Cty lớn của Châu Âu đang mắc kẹt trong “điểm nóng” giữa Trung Quốc và các nước láng giềng phía nam ở Biển Đông, trong bối cảnh hệ thống dựa trên luật pháp quốc tế đang bị đe doạ bởi những hành động của Bắc Kinh.
Bài báo viết, kể từ tháng 5, các tàu của chính phủ Trung Quốc đã cố gắng ép buộc Việt Nam và Malaysia đồng ý “phát triển chung” tài nguyên dầu khí ngoài khơi. Bắc Kinh đã triển khai một số lượng lớn tàu hải cảnh và dân quân biển đến quấy rối các giàn khoan, cản trở các tàu hỗ trợ và cố ngăn chặn những khu vực rộng lớn trên biển.
“Những hành động này và những hành động tương tự của Trung Quốc đã ảnh hưởng đến hoạt động của các Cty, trong đó có tập đoàn năng lượng của thế giới, cũng như ảnh hưởng đến an ninh năng lượng và tài khoá của Việt Nam, Indonesia, Malaysia, Brunei và Philippines” - chuyên gia Hayton nhận định.
Nhà nghiên cứu của Chatham House khẳng định, ý tưởng khai thác chung của Trung Quốc đồng nghĩa với việc họ sẽ được quyền khai thác một phần nguồn tài nguyên biển của các nước láng giềng ASEAN, bất chấp luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS.
Vào tháng 7.2016, Toà trọng tài thường trực kết luận trong vụ kiện của Philippines rằng, không có thực thể nào ở quần đảo Trường Sa có thể mang lại vùng đặc quyền kinh tế cho Trung Quốc.
“Những gì Trung Quốc hiện đang làm ở Biển Đông là một sự vi phạm rõ ràng UNCLOS...” - bài viết trên tờ Friends of Europe nhấn mạnh.
Đề xuất với EU
Nhà nghiên cứu Bill Hayto cho rằng, tình hình căng thẳng hiện nay ở Biển Đông là điều mà EU cần quan tâm tích cực. UNCLOS và EEZ là nền tảng của luật pháp quốc tế. Châu Âu cần nhấn mạnh rõ ràng sự ủng hộ quyền của các quốc gia ven biển kiểm soát tài nguyên trong vùng đặc quyền kinh tế của họ. EU cần phân biệt giữa tuyên bố chính đáng về tài nguyên biển với tuyên bố phi lý, và tự đó định hướng chính sách của mình cho phù hợp.
Học giả này cho rằng, trong khi việc triển khai tàu hải quân có thể gây nhiều chú ý, thì vẫn có những cách khác mà EU có thể làm để giúp bảo vệ EEZ của các quốc gia. Ông Hayton đề xuất, EU cũng có thể trừng phạt những Cty và quan chức vi phạm EEZ của các quốc gia khác nếu đánh bắt trộm cá, khoan hoặc thăm dò dầu khí bất hợp pháp trong vùng biển này. Châu Âu có thể sử dụng sức mạnh của vệ tinh và các hệ thống viễn thám để “vạch mặt chỉ tên” những kẻ vi phạm. Ngoài ra, EU còn có thể hỗ trợ cho lực lượng bảo vệ bờ biển và giúp các quốc gia ven biển nâng cao nhận thức về hàng hải.