Nga đã phong tỏa các cảng của Ukraina kể từ khi bắt đầu chiến dịch quân sự vào tháng 2.2022 và tuyên bố coi tất cả các tàu là mục tiêu quân sự tiềm tàng sau khi rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen vào tháng 7.
Đáp lại, Ukraina đã công bố một "hành lang nhân đạo" ôm sát bờ biển phía tây Biển Đen gần Romania và Bulgaria, theo Reuters. Một tàu container treo cờ Hong Kong (Trung Quốc) bị mắc kẹt tại cảng Odesa kể từ chiến dịch quân sự đã đi tuyến đường này vào tuần trước mà không hề hấn gì.
Denys Marchuk - Phó Chủ tịch Hội đồng Nông nghiệp Ukraina - nói với đài truyền hình quốc gia: “Cho đến nay, chỉ có một tàu thương mại đi qua và điều này cho thấy, các tàu khác có thể di chuyển bằng các tuyến đường thay thế”.
Theo ông, có thể sẽ có thêm 7-8 tàu di chuyển nữa, như vậy trong tương lai những tuyến đường thay thế này sẽ trở thành hành lang vận chuyển ngũ cốc và hạt có dầu.
Tờ Financial Times của Anh dẫn lời Thứ trưởng Kinh tế Ukraina Oleksandr Gryban cho biết, Kiev đang hoàn tất kế hoạch với các công ty bảo hiểm toàn cầu để bảo hiểm cho các tàu chở ngũ cốc đi và đến các cảng Biển Đen.
Ukraina là nước trồng và xuất khẩu ngũ cốc lớn trên toàn cầu và thường vận chuyển hàng triệu tấn thực phẩm từ các cảng nước sâu Odesa và Mykolaiv ở Biển Đen.
Nhưng Ukraina đã phải dựa vào các cảng đồng bằng sông Danube ở tây nam đất nước kể từ khi Nga từ bỏ thỏa thuận hành lang an toàn xuất khẩu ngũ cốc ký kết một năm trước.
Để thu hút các chủ tàu đến các cảng Ukraina, ông Marchuk cho hay, Kiev đã phân bổ 20 tỉ hryvnias (547 triệu USD) cho bảo hiểm tàu biển.
Tuy nhiên, Mykola Gorbachov - người đứng đầu hiệp hội thương nhân ngũ cốc Ukraina UGA - nói rằng, bất chấp cơ chế bồi thường những tổn thất có thể xảy ra, ông nghi ngờ về việc các chủ tàu sẵn sàng sử dụng hành lang tạm thời.
"Đặc biệt, phải mất ít nhất hai đến ba ngày để một con tàu cập cảng Greater Odesa. Nếu trong thời gian này, cơ sở hạ tầng cảng lại bị tấn công, sẽ có nguy cơ gây hư hại cho tàu và hàng hóa" - ông nói.
Ông Gorbachov cho rằng, nên tìm ra một cơ chế đảm bảo an ninh cho các tàu dân sự trong các hành lang tạm thời, chẳng hạn bằng cách bố trí lực lượng quân sự hộ tống.
Ông nói, các tàu của NATO sẽ có thể đáp trả các mối đe dọa, bao gồm cả các cuộc tấn công bằng tên lửa vào cơ sở hạ tầng cảng.