Sáng 3.8, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 55 đã khai mạc tại Phnom Penh, Campuchia. Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn cùng các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đã chào xã giao Thủ tướng Campuchia Hun Sen và dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị.

Với tinh thần “ASEAN Hành động: Cùng ứng phó các thách thức chung”, các nước cam kết nỗ lực triển các Kế hoạch xây dựng Cộng đồng, xây dựng Tầm nhìn ASEAN sau 2025. Theo đó, các nước thảo luận về kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển, hợp tác hàng hải, ứng phó biến đổi khí hậu, an ninh lương thực, năng lượng… Các nước nhất trí ASEAN cần phát huy trách nhiệm, duy trì đoàn kết, hành động thống nhất và phản ứng linh hoạt trong mọi tình huống.

Cùng với các nỗ lực phục hồi, các Bộ trưởng nhấn mạnh hợp tác nghiên cứu, sản xuất vaccine, củng cố hệ thống y tế; đồng thời, cần chú ý kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển, ứng phó biến đổi khí hậu, an ninh lương thực, năng lượng. 

Trong quan hệ đối ngoại, các Bộ trưởng nhấn mạnh ASEAN cần tiếp cận cân bằng, có tiếng nói chung, phát huy hiệu quả các cơ chế do ASEAN dẫn dắt, đề cao đối thoại, thúc đẩy tin cậy và tuân thủ luật pháp quốc tế.

Bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình Myanmar, các nước hoan nghênh và ủng hộ nỗ lực của Chủ tịch ASEAN và Đặc phái viên của Chủ tịch trong hỗ trợ thực hiện Đồng thuận 5 điểm. Các Bộ trưởng dành nhiều thời gian trao đổi về các giải pháp để ASEAN tham gia hiệu quả, xây dựng môi trường thuận lợi cho đối thoại ở Myanmar.

Các nước cũng trao đổi về một số vấn đề đang nổi lên tại khu vực, đặc biệt là những diễn biến mới trên Biển Đông, trong cạnh tranh nước lớn, xung đột Ukraina và bán đảo Triều Tiên. Các nước kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, tránh hành động gây phức tạp tình hình, tôn trọng luật pháp quốc tế, tinh thần và nguyên tắc các văn kiện chung như Hiến chương Liên Hợp Quốc, Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC), Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982…

Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đã chứng kiến lễ ký kết văn kiện mở rộng TAC cho Đan Mạch, Hy Lạp, Hà Lan, Oman, các Tiểu vương quốc Arab thống nhất và Qatar.

Chia sẻ nhận định về duy trì đoàn kết và cân bằng của ASEAN, nhất là vai trò “trung gian thực tâm”, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn khuyến khích các nước kiên trì lập trường chung về Biển Đông, phấn đấu duy trì môi trường thuận lợi cho bộ Qui tắc Ứng xử COC hiệu lực và hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982. Bộ trưởng cũng tái khẳng định lập trường nhất quán của Việt Nam về các vấn đề quốc tế và khu vực như xung đột tại Ukraine, cạnh tranh nước lớn và tình hình Myanmar.

Cùng ngày, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn gặp Bộ trưởng Ngoại giao New Zealand Nanaia Mahuta, Bộ trưởng Thương mại quốc tế, doanh nghiệp vừa và nhỏ và xúc tiến xuất khẩu Canada Mary Ng và Quốc vụ khanh Bộ Ngoại giao Anh Amanda Milling trao đổi thúc đẩy hợp tác và phối hợp lập trường tại các Hội nghị.

Với New Zealand, hai Bộ trưởng nhất trí tăng cường trao đổi đoàn, triển khai các cơ chế thường niên; đưa hợp tác kinh tế đạt tăng trưởng trung bình 20% mỗi năm xứng tầm với quan hệ Đối tác Chiến lược; khôi phục các lĩnh vực hợp tác như giáo dục, du lịch, giao lưu nhân dân bị ảnh hưởng bởi COVID-19...

Bộ trưởng Nanaia Mahuta khẳng định New Zealand sẽ duy trì ODA và các suất học bổng cho Việt Nam và tăng cường hợp tác tại Mekong.

Với Canada, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn mong Canada hỗ trợ ứng phó biến đổi khí hậu, viện trợ phát triển cho và các doanh nghiệp Canada tăng cường đầu tư vào Việt Nam.

Hướng tới kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ, hai bên nhất trí triển khai nhiều biện pháp trong đó có, tăng cường tiếp xúc cấp cao, triển khai các cơ chế đối thoại song phương, tận dụng hiệu quả Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương toàn diện và tiến bộ (CPTPP).

Với Vương quốc Anh, hai bên nhất trí tăng cường trao đổi đoàn cấp cao, đẩy mạnh hợp tác ứng phó với biến đổi khí hậu, thúc đẩy hơn nữa trao đổi thương mại và đầu tư, triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Anh (UKVFTA) hướng tới kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ năm 2023.

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn đề nghị Anh ủng hộ Việt Nam thiết lập quan hệ Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng với Nhóm G7, hỗ trợ Việt Nam về tài chính xanh, chuyển giao công nghệ, phát triển nguồn nhân lực, chia sẻ kinh nghiệm về quản trị; mong muốn các doanh nghiệp Anh đầu tư nhiều hơn vào Việt Nam... Đáp lại, bà Amanda Milling nhất trí đây sẽ là những lĩnh vực ưu tiên hợp tác trong thời gian tới.

Ngày mai, 4.8, Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN và các đối tác sẽ tham dự các Hội nghị ASEAN+1 và Hội nghị ASEAN+3.