WHO cho biết việc bơm tiền nhanh chóng cho chương trình Tăng tốc tiếp cận các công cụ ứng phó COVID-19 (ACT-A) có thể giúp chấm dứt đại dịch COVID-19 trong năm 2022.
ACT-A do WHO khởi xướng nhằm phát triển, sản xuất, mua sắm và phân phối các công cụ để đối phó với đại dịch, cụ thể là vaccine, xét nghiệm, phương pháp điều trị và thiết bị bảo hộ cá nhân.
Chương trình ACT-A triển khai Sáng kiến COVAX, được thiết kế để đảm bảo các nước nghèo hơn có thể tiếp cận với vaccine trong bối cảnh nước giàu tăng cường tích trữ.
Tính đến giữa tháng 1.2022, COVAX đã cung cấp 1 tỉ liều vaccine COVID-19.
Chương trình ACT-A cần 23,4 tỉ USD cho giai đoạn từ tháng 10.2021 đến tháng 9.2022, nhưng cho đến nay mới chỉ huy động được 800 triệu USD.
Do đó, WHO muốn các quốc gia giàu có bỏ ra 16 tỉ USD "để thu hẹp khoảng cách tài chính trước mắt", phần còn lại do các quốc gia có thu nhập trung bình tài trợ.
Biến thể Omicron
Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết sự lây lan nhanh chóng của biến thể Omicron khiến việc đảm bảo các xét nghiệm, phương pháp điều trị và vaccine được phân phối công bằng càng trở nên cấp thiết hơn.
"Bất kể bạn sống ở đâu, COVID-19 vẫn chưa kết thúc" - ông Tedros cảnh báo, đồng thời kêu gọi: "Khoa học đã cho chúng ta các công cụ để chống lại COVID-19; nếu chúng ta đoàn kết toàn cầu, chúng ta có thể chấm dứt COVID-19 với tư cách là trường hợp khẩn cấp về sức khỏe toàn cầu trong năm nay".
Theo thống kê, chỉ 0,4% trong số 4,7 tỉ xét nghiệm COVID-19 đã được thực hiện trên toàn cầu trong thời kỳ đại dịch là ở các nước có thu nhập thấp. Trong khi đó, chỉ 10% người dân ở các quốc gia này được tiêm ít nhất 1 liều vaccine.
WHO cho biết, sự bất bình đẳng quá lớn không chỉ cướp đi sinh mạng và làm tổn hại các nền kinh tế, mà còn có nguy cơ làm xuất hiện các biến thể mới, nguy hiểm hơn có thể làm lu mờ hiệu quả của các công cụ chống dịch hiện tại và thậm chí có thể kéo lùi tiến bộ đạt được ở những cộng đồng dân số đã được tiêm chủng tỉ lệ cao.
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres nói rằng vượt qua đại dịch là điều nằm trong tầm tay trong năm nay, "nhưng chúng ta cần phải hành động ngay bây giờ".
Ông nói: “Nếu chúng ta muốn đảm bảo tiêm chủng cho tất cả mọi người để chấm dứt đại dịch này, thì trước tiên chúng ta phải đảm bảo sự công bằng. Sự bất bình đẳng về vaccine là thất bại đạo đức lớn nhất của thời đại chúng ta và người dân và các quốc gia đang phải trả giá".
Lời kêu gọi từ Tổng thống Nam Phi
Chương trình ACT-A đã đưa ra một mô hình tài chính "chia sẻ công bằng" về số tiền mà mỗi quốc gia giàu có trên thế giới nên đóng góp, dựa trên quy mô nền kinh tế quốc gia và những gì họ sẽ được lợi từ sự phục hồi nhanh hơn của nền kinh tế toàn cầu.
Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, đồng Chủ tịch hội đồng điều phối ACT-A, cho biết việc tiếp cận không công bằng với các công cụ chống dịch sẽ làm kéo dài đại dịch.
Ông nói: “Tôi kêu gọi các đồng nghiệp của tôi tăng cường đoàn kết, đóng góp công bằng và giúp giành lại cuộc sống của chúng ta từ loại virus này''.
Ông Ramaphosa và đồng Chủ tịch, Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Store đã viết thư cho 55 quốc gia giàu có nhất đề xuất ''phần đóng góp công bằng" của họ và khuyến khích họ lên tiếng.
Kế hoạch đề nghị Mỹ đóng góp nhiều nhất, ở mức 6 tỉ USD.
"Sức khỏe cộng đồng không dừng lại ở biên giới của chúng ta. Tất cả chúng ta đều gặp rủi ro và tất cả chúng ta phải ứng phó để lật ngược tình thế. Hãy hành động" - Bộ trưởng Y tế Mỹ Xavier Becerra nói.