Ngày 25.11.2016, nhà cách mạng, chính trị gia huyền thoại người Cuba, Fidel Castro qua đời ở tuổi 90. Ông là thần tượng của một huyền thoại bóng đá - Diego Maradona, người cũng vừa rời cõi tạm vào ngày 25.11, ở tuổi 60…

“Nửa thiên thần, nửa ác quỷ”

60 năm là tròn một hoa giáp, nếu có thời điểm nào định nghĩa rõ nhất về con người/cầu thủ Maradona, đó là 2 khoảnh khắc trong trận đấu giữa Argentina và Anh ở tứ kết World Cup 1986. Một bàn thắng đại diện cho sự phản diện, cho nửa bóng tối cuộc đời, một bàn thắng biểu trưng cho tất cả những gì tinh túy, chói lọi nhất của sự nghiệp.

“Nửa thiên thần, nửa ác quỷ”, đó là cách mà tờ L’Equipe nói về El Diego sau trận đấu đó, để rồi, cuộc đời Maradona chưa bao giờ thoát khỏi ranh giới giữa tranh cãi và yêu thương.

Tờ báo danh tiếng của Pháp hay bất kỳ ai khác cũng chỉ có thể chạm đến giới hạn đó khi nói về Maradona, nhưng bản thân ông còn đi xa hơn thế khi nói bàn thắng đầu tiên vào lưới Peter Shilton có được nhờ “một chút là cái đầu của Maradona và một chút là bàn tay của Chúa”.

Cho đến tận bây giờ và có lẽ mãi mãi về sau, Maradona là người duy nhất được gắn với Chúa. Không ai phản đối điều đó!

Với Maradona, cho dù ông có ngược đãi bản thân mình ra sao, bóng đá được ông chiếu sáng, được nâng lên tầm nghệ thuật và không bao giờ để hoen ố. Đó là tình yêu bất diệt của một con người sinh ra từ khu ổ chuột ở Buenos Aires, vươn lên trong gian khó.

Maradona dành tất cả cho bóng đá và với bóng đá, Maradona thoát khỏi cảnh nghèo khó, trở thành một siêu sao, một huyền thoại là minh chứng cho điều thiên tài quân sự Napoleon Bonaparte đã nói - “chiều cao của người đàn ông tính từ đầu cho đến trời xanh”.

Năm 1997, Maradona tuyên bố giải nghệ. Năm 2001, trong bài phát biểu chia tay trước các cổ động viên trên sân La Bombonera, Maradona thừa nhận mình phạm phải nhiều sai lầm và đã phải trả giá, nhưng câu nói cuối cùng là những gì thực sự trong sâu thẳm trái tim ông và từ đó trở thành câu cách ngôn của người Argentina. “Trái bóng không thể bị vấy bẩn!”.

Nét “đời” của sự bất tử

Ở Maradona là những điều mâu thuẫn. Người ta khó có thể tin một con người với lối sống buông thả, đầy rẫy scandal, liên quan đến súng đạn, mafia và những gì xấu xa nhất lại song hành với bóng đá đẹp, thuần khiết, nghệ thuật. Nhưng đó lại là sự hiện hữu rất thật.

Giữa 2 nửa đen và trắng, giữa yếu tố “hắc ám” của cuộc sống cá nhân và tình yêu bất diệt cho bóng đá, sự tương phản làm nên Maradona duy nhất, nổi bật giữa những huyền thoại. Nó mang lại cho ông một tiếng vang vượt xa khả năng xuất chúng. Bóng tối càng làm sắc nét hơn ánh hào quang của ông, rất khác với những huyền thoại chọn cho mình một cuộc đời êm đềm.

32 năm trước khi Maradona ra đời, nhà văn vĩ đại người Argentina, Borocotó - biên tập viên của tạp chí thể thao uy tín, nổi tiếng El Gráfico - đã gợi ý đất nước nên dựng một bức tượng cho cái gọi là pibe: đứa trẻ đường phố có khuôn mặt bụi bặm với “đôi mắt lừa tình”, “bờm tóc dựng ngược” và“ ánh mắt lấp lánh” không chỉ đại diện cho nền văn hóa bóng đá Argentina mà còn là hình ảnh của quốc gia.

Maradona là hình ảnh lý tưởng của một “pibe”, từ những kỹ năng điêu luyện và sự tinh ranh. Ông nắm bắt được tinh thần Borocotó, để từ một thiếu niên hè phố cho đến hết cuộc đời, biến nó thành bất tử hơn bất kỳ ai.

Ở nơi nào đó, Maradona là người anh hùng, tại vùng đất khác, Diego là kẻ thù. Trong mắt ai đó, Maradona là thần tượng, dưới góc nhìn khác, ông là kẻ đáng ghét, như để chứng minh cho nét đối lập… Sự tương phản khiến cho hình ảnh bất tử của Maradona trở nên “đời” hơn.

Sự cứu rỗi...

Dù vậy, chưa bao giờ Maradona bào chữa cho những sai lầm của mình mà chỉ tìm kiếm sự cứu rỗi, giải thoát. Không gì khác ngoài bóng đá và trái bóng.

“Cảm ơn bóng đá”, đó là câu trả lời của Maradona cách đây 15 năm khi được hỏi ông muốn viết gì trên bia mộ mình, “Đó là môn thể thao mang lại cho tôi niềm vui lớn nhất, sự tự do lớn nhất. Nó giống như đôi tay bạn được chạm vào bầu trời. Cảm ơn trái bóng”.

Năm 1986, trên bầu trời Mexico, Chúa đá gửi xuống một bàn tay. 34 năm sau, bàn tay ấy đã về lại với Chúa.