Sự phức tạp trong DNA của Barcelona được phát triển dưới thời Johan Cruyff và Pep Guardiola suốt 35 năm qua. Về cơ bản, lối chơi của Blaugrana liên quan đến việc chọn vị trí, kiểm soát bóng và gây áp lực.
Barca muốn chơi thứ bóng đá tấn công hấp dẫn, phát triển bóng từ phần sân nhà và liên tục gây áp lực. Họ muốn sở hữu những ngôi sao hàng đầu thế giới, với khả năng khiến cổ động viên reo hò bằng các bàn thắng đẹp mắt.
Theo tiêu chuẩn đó, chức vô địch La Liga mùa trước của Barcelona vẫn chưa đáp ứng hết yêu cầu. Chiến thắng 1-0 trước Real Madrid tại Bernabeu ở trận lượt đi bán kết Copa del Rey vào tháng 3 là minh chứng tiêu biểu.
Thiếu nhiều cầu thủ vì chấn thương, Barca buộc phải thích nghi với lối chơi thụ động, nhường 60% quyền kiểm soát bóng cho Real. Đội chủ sân Camp Nou nhận về nhiều sự chỉ trích sau trận và tệ hơn là để thua 0-4 ở lượt về.
Điều đó minh họa thách thức mà Xavi phải đối mặt trong mùa giải này, khi ông cố gắng tạo ra phiên bản Barcelona 2.0. Sau khi xây dựng một tập thể vô địch mùa trước nhờ hàng phòng ngự chắc chắn, Xavi hiện muốn cải thiện khả năng cầm bóng.
Trận El Clasico vào cuối tuần này là cơ hội hoàn hảo để Blaugrana chứng minh, họ đã tiến bộ ra sao so với mùa trước. Barca đang phải đối mặt với cơn bão chấn thương khi Sergi Roberto và Jules Kounde chắc chắn vắng mặt, còn Pedri, Raphinha, Robert Lewandowski và Frenkie de Jong vẫn để ngỏ khả năng.
Đó sẽ là yếu tố giảm nhẹ nếu Xavi và các học trò không có kết quả tốt. Nhưng muốn trở thành tập thể chiến thắng, họ phải biết cách vượt qua nghịch cảnh.
Barcelona đã đại tu toàn bộ đội hình kể từ khi Xavi được bổ nhiệm. Hậu vệ Kounde và Andreas Christensen đều đến vào mùa hè năm ngoái, trong khi Ronald Araujo và Alejandro Balde trở thành nhân tố chính. Cùng với Marc-Andre ter Stegen trong khung gỗ, họ tạo thành hàng thủ vững chắc của Barca mùa trước.
Blaugrana chỉ để thủng lưới 20 bàn ở La Liga mùa trước, tổng số bàn thua thấp nhất từ trước đến nay. Đáng chú ý, họ có đến 11 chiến thắng với tỉ số tối thiểu, một con số kỷ lục.
Tuy nhiên, hàng phòng ngự của Barca được nâng cấp bao nhiêu thì hàng công của họ lại sa sút bấy nhiêu.
Bất chấp sự bổ sung của Lewandowski và Raphinha, Barca chỉ ghi được 70 bàn thắng ở mùa trước. Đây chỉ là lần thứ 2 trong 15 mùa giải, kể từ năm đầu tiên Pep Guardiola nắm quyền, họ không thể ghi được hơn 80 bàn thắng trong một mùa giải.
Tình hình tài chính khó khăn khiến Xavi phải hy sinh quy mô đội hình, chọn chất lượng hơn số lượng. Barca chỉ có 19 cầu thủ đăng ký vào đội một, mặc dù những cầu thủ trẻ như Lamine Yamal và Fermin Lopez hiện cũng đã được đá chính.
Xavi đã dũng cảm tin dùng hàng loạt các cầu thủ trẻ ở mùa giải năm nay khi nhiều trụ cột chấn thương. "Thế hệ cầu thủ này không hề sợ hãi. Họ có cá tính và lòng dũng cảm", Xavi nói sau khi cầu thủ 17 tuổi Marc Guiu ghi bàn thắng duy nhất trước Athletic Bilbao ở La Liga.
Có thể lập luận rằng, việc đưa các học viên của La Masia vào đội một cũng là một phần DNA. Họ có đủ khả năng làm điều đó: trước Guiu là Yamal mới 16 tuổi, góp mặt trong trận lội ngược dòng trước Granada, và Lopez (20 tuổi), vào sân từ băng ghế dự bị ở Mallorca.
Trong khi đó, Gavi (19 tuổi) và Alejandro Balde (20 tuổi) đã là cầu thủ thường xuyên của đội một.