Theo Chủ tịch VEA Trần Viết Ngãi, các nhà máy thủy điện lớn ở VN đều do EVN đầu tư xây dựng, trong đó có một số nhà máy lớn như: Thủy điện Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu, Yaly... Ngoài ra, trong các năm gần đây, phong trào xây dựng thủy điện vừa và nhỏ phát triển mạnh mẽ, đến nay đã có hàng trăm dự án đã đi vào hoạt động. Tất cả các nhà máy thủy điện ở Việt Nam đã đóng góp một sản lượng điện lớn cho hệ thống điện quốc gia, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng. Do biến đổi khí hậu, hằng năm hạn hán kéo dài, mưa lũ nặng nề, việc quản lý vận hành hồ chứa và kiểm soát lũ của các hồ thủy điện có ý nghĩa và vai trò hết sức quan trọng.
Ông Makato, đại diện cấp cao Tập đoàn Điện lực Kyushu cho biết, Kyushu là tập đoàn chuyên xây dựng các dự án điện, đồng thời cung cấp các giải pháp liên quan đến lĩnh vực điện ở nhiều nước trên thế giới. Năm 2004, Tập đoàn Điện lực Kyushu đã đưa vào vận hành nhà máy điện khí công nghệ cao ở Bà Rịa - Vũng Tàu và đến thời điểm này, nhà máy vẫn đang vận hành an toàn, hiệu quả, cung cấp điện ổn định cho các tỉnh ở miền Nam. Trước đó, năm 1992, Tập đoàn Điện lực Kyushu đã cử chuyên gia sang tư vấn cho Công ty CP Tư vấn xây dựng điện 1 để hỗ trợ xây dựng quy hoạch mạng lưới điện, cũng như các dự án nhà máy thủy điện quy mô vừa và nhỏ.
Năm 2011, TĐĐL Kyushu đã bắt tay vào nghiên cứu phát triển công nghệ vận hành hồ chứa. “Chương trình này chúng tôi đã nâng cấp các chức năng cho phù hợp với tình hình của Việt Nam, và chúng tôi tin tưởng rằng chương trình này sẽ giúp cho Việt Nam quản lý an toàn hồ chứa khi có lũ, cũng như giúp cho các doanh nghiệp nâng cao hơn nữa hiệu quả vận hành hồ đập” - ông Makato phát biểu.
Ông Hà Ngọc Tuấn - Kỹ sư trưởng Tập đoàn Điện lực Kyushu đã giới thiệu về chương trình điều khiển dòng chảy (HNT) do Tập đoàn này xây dựng nhằm cung cấp thông tin theo thời gian thực hỗ trợ các nhà máy thủy điện (NMTĐ) vận hành hồ chứa hiệu quả và kiểm soát lũ. Các tính năng của chương trình gồm: Dự báo thời tiết và tính toán dòng chảy, thông báo tự động qua email và tin nhắn sms khi lũ được dự báo ở mức độ cảnh báo, mô phỏng vận hành nhà máy, bộ mô phỏng lũ, công cụ tính toán cải thiện vận hành.
“Tính toán theo thời gian thực là chức năng cốt lõi của HNT cho phép kiểm soát dòng chảy. Chương trình tính toán lưu lượng vào và lưu lượng ra trong quá trình vận hành. Thông tin này được hiển thị bằng đồ thị giúp kỹ sư vận hành nắm bắt toàn diện tình hình hồ chứa và xu hướng dòng chảy vào hồ để tối ưu hóa chi phí. Chức năng này cũng đặc biệt hữu ích trong giám sát diễn biến lũ để vận hành xả lũ an toàn” - ông Hà Ngọc Tuấn cho biết.
Theo ông Tuấn, tại Việt Nam, chương trình này đã được kiểm chứng thành công tại hồ thủy điện Thác Xăng (Lạng Sơn).
Phó Tổng Giám đốc EVN Nguyễn Cường Lâm cho biết: Đến nay, tổng công suất đặt của các NMTĐ tại Việt Nam đạt trên 18.000MW. Nguồn thủy điện đã góp phần quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. Trong đó, các công trình thủy điện của EVN đã tạo ra tổng dung tích hồ chứa hơn 30 tỉ mét khối trên các bậc thang thủy điện lớn như sông Đà, Sê San, Đồng Nai…
Đến nay, công tác vận hành hồ chứa và kiểm soát lũ tại các thủy điện của EVN luôn đảm bảo an toàn cho công trình, góp phần cắt/giảm lũ vào mưa mưa, giúp bổ sung nước về mùa kiệt, đảm bảo hài hòa lợi ích sử dụng nước.
Theo ông Nguyễn Cường Lâm, để chủ động trong công tác vận hành hồ chứa, các công ty thủy điện, bên cạnh tiếp nhận số liệu dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương và khu vực, EVN đẩy mạnh đầu tư phát triển công nghệ trạm đo mưa theo hướng tự động hóa để đảm bảo cung cấp kịp thời số liệu phục vụ công tác dự báo, tính toán lưu lượng lũ đến hồ, từ đó chủ động có phương án vận hành hồ thủy điện tối ưu, đặc biệt là đảm bảo an toàn tuyệt đối trong công tác phòng, chống lũ.
Hội thảo này là cơ hội để EVN trao đổi, học hỏi những công nghệ từ Nhật Bản trong vận hành tối ưu các nhà máy thủy điện - ông Nguyễn Cường Lâm cho biết.