Xin ông đánh giá về môi trường đầu tư tại VN theo quan điểm của các nhà đầu tư nước ngoài?

- Một nhà đầu tư khi đưa ra quyết định đầu tư hoặc mở rộng đầu tư ở một quốc gia, họ sẽ xây dựng một kế hoạch kinh doanh dài hạn từ 5-10 năm để ước tính lợi nhuận đầu tư thu được. Những thay đổi về thuế sẽ làm thay đổi toàn bộ kế hoạch kinh doanh ban đầu, do chi phí tăng cao, giảm doanh thu và do đó, giảm tỷ suất lợi nhuận hoặc kéo dài thời gian thu hồi vốn đầu tư. Nhà đầu tư có thể do dự trước những quyết định mở rộng đầu tư vào Việt Nam khi họ đã phải đối mặt với những thay đổi thường xuyên về chính sách hay về thuế suất.

Theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 05 Luật thuế, trong đó bổ sung nước ngọt vào nhóm các đối tượng chịu thuế Tiêu thụ đặc biệt, xin ông cho biết các thông lệ quốc tế liên quan đến sắc thuế này?

- Việc áp dụng thuế TTĐB đối với nước ngọt là một thực tế không thông dụng và không được khuyến khích. Chỉ có 4 quốc gia trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương, chiếm khoảng 2,2% dân số trong khu vực, đánh thuế TTĐB lên nước ngọt. Hầu hết các quốc gia không đánh thuế này vì nó có tác động xấu đến nền kinh tế và chưa được chứng minh là bảo vệ sức khoẻ.

Thực tiễn của chính sách thuế ở một số nước đã chỉ ra việc đánh thuế TTĐB lên nước ngọt gây tổn hại cho ngành công nghiệp và nền kinh tế địa phương, đồng thời cũng không giúp thay đổi thói quen của người tiêu dùng hoặc giảm tỷ lệ béo phì và tiểu đường. Do những tác động tiêu cực đến ngành và nền kinh tế, trong khi các tác động đối với bảo vệ sức khoẻ vẫn chưa được kiểm chứng, nhiều nước trên thế giới quyết định không áp dụng thuế TTĐB đối với nước ngọt.

Đề xuất này, nếu được thông qua, sẽ có những tác động tiềm ẩn nào đối với nền kinh tế?

- Đề xuất tăng thuế GTGT từ 10% lên 12% và áp thuế TTĐB 10% đối với nước ngọt sẽ gây những ảnh hưởng tiêu cực đối với các nhà đầu tư trong ngành công nghiệp nước giải khát và cả người tiêu dùng. Việc tăng thuế có thể gây ra một số tác động kinh tế. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ chịu tổn hại nhiều nhất, người tiêu dùng có thu nhập thấp sẽ bị ảnh hưởng, và tổng thu ngân sách từ thuế của Chính phủ có thể giảm xuống như trường hợp của Indonesia và Đan Mạch.

Có một số ý kiến cho rằng, việc áp thuế TTĐB chỉ đối với nước ngọt sẽ tạo ra sự phân biệt đối xử trong ngành thực phẩm và nước giải khát, ông có nhận định như thế nào về vấn đề này?

- Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các yếu tố khác nhau như chế độ ăn uống không lành mạnh và lối sống thụ động cũng là những nguyên nhân của các vấn đề sức khoẻ, bao gồm bệnh tiểu đường và béo phì. Đánh thuế nước ngọt không những không giúp giảm hoặc ngăn ngừa các vấn đề trên, mà còn tạo ra mối lo ngại về sự phân biệt đối xử giữa thực phẩm và nước giải khát. Các nhà phân tích có thể đặt câu hỏi, tại sao thực phẩm và các đồ uống khác có chứa lượng đường cao nhưng không bị áp thuế.

- Xin cám ơn ông.