Ngày 7.6, trong cuộc phỏng vấn quan trọng đầu tiên kể từ khi rời nhiệm sở 6 tháng trước, cựu Thủ tướng Đức khẳng định, bà không hề ngây thơ trong giao thiệp với Tổng thống Nga Vladimir Putin.
“Ngoại giao không sai chỉ vì nó không hiệu quả” - bà Merkel nói trong cuộc phỏng vấn phát sóng trên kênh tin tức Phoenix.
Bà Merkel nhắc lại sự ủng hộ của mình với các biện pháp trừng phạt kinh tế chống lại Nga sau vụ sáp nhập Crimea vào năm 2014 và những nỗ lực của Đức - Pháp để duy trì thỏa thuận hòa bình Minsk cho Ukraina.
“Tôi không phải tự trách mình vì đã không cố gắng đủ. Tôi không thấy rằng, mình phải nói điều đó đã sai và đó là lý do tại sao tôi không có gì phải xin lỗi" - bà Merkel nói.
Nhà lãnh đạo kỳ cựu của Đức - người thường xuyên gặp gỡ Tổng thống Putin trong suốt 16 năm cầm quyền và ủng hộ cách tiếp cận thực dụng, dựa vào thương mại đối với Nga - cho biết, cuộc xung đột ở Ukraina ngày 24.2 đã đánh dấu một bước ngoặt. Bà nói “không có bất cứ lời biện minh nào” cho cuộc tấn công, và rằng ông Putin đã mắc “sai lầm lớn”.
"Điều rất quan trọng đối với EU lúc này là gắn bó với nhau" - bà Merkel nói.
Nhưng cựu Thủ tướng Đức đã gạt đi những lời chỉ trích rằng, bà đã sai khi ngăn Ukraina gia nhập NATO vào năm 2008. Bà nói lúc đó, bà chưa sẵn sàng và muốn tránh "leo thang thêm" với ông Putin - người luôn chỉ trích sự mở rộng của NATO về phía đông.
Bà Merkel cũng nhấn mạnh, thỏa thuận hòa bình Minsk 2014-2015 vào thời điểm đó được coi là sự đặt cược tốt nhất để chấm dứt cuộc giao tranh ở Donbass, miền đông Ukraina giữa phe ly khai thân Nga và binh sĩ Ukraina.
Theo cựu Thủ tướng Đức, tiến trình hòa bình “mang lại sự bình tĩnh” giúp Ukraina có thêm 7 năm để phát triển như một nền dân chủ và củng cố quân đội của mình.
“Lòng dũng cảm và nhiệt huyết mà họ đang chiến đấu cho đất nước của họ là rất ấn tượng” - bà Merkel nói và bày tỏ “sự tôn trọng cao nhất” đối với Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky.
Tuy nhiên, bà Merkel khẳng định, không có cách nào để tránh đối phó với ông Putin vì Nga, cũng như Trung Quốc, quá lớn để có thể phớt lờ. “Chúng ta phải tìm cách để cùng tồn tại bất chấp mọi khác biệt của chúng ta” - bà nói.
Đối mặt với những lời chỉ trích về chính sách “thay đổi thông qua thương mại” của Đức, bà Merkel cho hay, bà không bao giờ ảo tưởng các liên kết thương mại chặt chẽ hơn sẽ thúc đẩy cải cách ở Nga. Tuy nhiên, "trong trường hợp không có quan hệ hợp tác chính trị, thì việc có quan hệ kinh tế là điều hợp lý", theo cựu thủ tướng.
Dưới thời của bà Merkel, Đức trở nên phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu năng lượng của Nga, và bà từ lâu đã khiến các đồng minh phương Tây khó chịu khi ủng hộ Nord Stream 2 - đường ống dẫn khí được xây dựng để tăng gấp đôi lượng khí đốt của Nga cung cấp cho Đức.
Dự án đã bị Thủ tướng đương nhiệm Olaf Scholz đình chỉ vào cuối tháng 2 sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraina. Đức hiện tham gia cùng các đối tác EU trong cuộc chạy đua nhằm loại bỏ dầu mỏ, khí đốt và than đá của Nga.
Trong một sự đảo ngược quan trọng khác, Thủ tướng Scholz đã cam kết đầu tư 100 tỉ euro (107 tỉ USD) vào việc hiện đại hóa quân đội Đức - nguồn ngân sách thường xuyên bị thiếu hụt trong thời kỳ của bà Merkel. Ông Scholz, một đảng viên Đảng Dân chủ Xã hội từng là bộ trưởng tài chính trong chính phủ liên minh cuối cùng của bà Merkel, cũng tuyên bố chi hơn 2% GDP hàng năm cho quốc phòng, vượt qua mục tiêu của NATO. Bà Merkel lên tiếng ủng hộ các quyết định của người kế nhiệm.
Cũng trong cuộc phỏng vấn, bà Merkel hé lộ hiếm hoi về cuộc sống riêng kể từ khi nghỉ hưu, dành thời gian cho bản thân trên bờ biển Baltic, đi dạo và đọc sách.
Sau 30 năm tham gia chính trường, bà Merkel cho biết, bà cảm thấy thích thú khi không phải vội vàng từ cuộc hẹn này sang cuộc hẹn khác. "Tôi đang rất ổn" - cựu thủ tướng chia sẻ.