Tổng thống Volodymyr Zelensky xác nhận trong một bài đăng trên Twitter hôm 1.5 rằng, khoảng 100 người đã rời khỏi nhà máy thép Azovstal rộng lớn ở thành phố cảng Mariupol trên Biển Đen và đang hướng đến lãnh thổ do lực lượng Ukraina kiểm soát.
Người phát ngôn Văn phòng điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên Hợp Quốc Saviano Abreu nói với hãng tin AP rằng việc sơ tán người dân ra khỏi nhà máy thép Azovstal đang được thực hiện với Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế và với sự phối hợp của các quan chức Nga-Ukraina.
Có tới 100.000 người được cho là vẫn ở trong thành phố Mariupol bị Nga phong tỏa, trong đó có tới 1.000 dân thường và khoảng 2.000 binh sĩ Ukraina đang ẩn náu bên dưới nhà máy thép thời Liên Xô - phần duy nhất của thành phố không bị Nga chiếm giữ.
Tổng thống Zelensky nêu rõ, các quan chức Ukraina vẫn đang làm việc cùng với Liên Hợp Quốc để sơ tán dân thường khỏi khu vực, nói thêm rằng những người sơ tán sẽ được đưa đến thành phố Zaporozhye của Ukraina vào ngày 2.5.
Nhà đàm phán hàng đầu của Ukraina tại cuộc đàm phán với Nga, David Arakhamia, gọi việc sơ tán là "hoạt động khó khăn nhất" kể từ khi bắt đầu xung đột. Ông cũng cho hay, "hơn 100 người Ukraina, bao gồm cả trẻ em, phụ nữ và người già, cuối cùng đã được an toàn”. Tuy nhiên, chính trị gia cho biết thêm, "rất nhiều người" vẫn ở lại nhà máy thép và cần sơ tán.
Trước đó, vào ngày 1.5, Bộ Quốc phòng Nga cho hay, khoảng 80 thường dân đã rời khỏi nhà máy. Các lực lượng Nga và dân quân của các nước cộng hòa Donbass đã mở hành lang nhân đạo cho dân thường và duy trì lệnh ngừng bắn trong khu vực.
Theo truyền thông Nga, tất cả những người được sơ tán đã được chở đến làng Bezymennoe, do lực lượng dân quân Donbass kiểm soát, và được cung cấp nơi ở, thực phẩm và hỗ trợ y tế. Các phương tiện truyền thông cho biết thêm, những thường dân muốn đi xa hơn đến các khu vực do Ukraina kiểm soát đã được giao cho các đại diện của Liên Hợp Quốc và Hội Chữ Thập Đỏ.
Bộ Quốc phòng Nga cũng thông báo, 46 thường dân đã được sơ tán khỏi các tòa nhà dân cư gần nhà máy Azovstal. Một đoạn video do quân đội công bố vào ngày 1.5 cho thấy, những người rời đi trên xe có ký hiệu "Z". Xe cứu thương cũng có thể được nhìn thấy.
This browser does not support the video element.
“Vào ngày 30.4, do lệnh ngừng bắn được thiết lập và hành lang nhân đạo được mở, hai nhóm dân thường đã rời khỏi các tòa nhà dân cư tiếp giáp với lãnh thổ của nhà máy thép Azovstal” - RT dẫn lời Bộ Quốc phòng Nga cho biết trong một tuyên bố. 25 cư dân địa phương đã rời khỏi địa điểm trong ngày và 21 người rời đi sau đó.
Bộ cho biết, tất cả thường dân đã được cung cấp chỗ ở, thực phẩm và hỗ trợ y tế cần thiết.
Nhà máy thép Azovstal vẫn là nơi cố thủ của hàng trăm binh sĩ Ukraina, bao gồm cả các chiến binh thuộc Tiểu đoàn Azov. Được xây dựng từ thời Liên Xô, nhà máy thép Azovstal có mạng lưới đường hầm và boongke khổng lồ dưới lòng đất, đã được quân Ukraina biến thành pháo đài.
Tổng thống Nga Vladimir Putin trước đó đã dừng cuộc tấn công vào nhà máy và thay vào đó kêu gọi những người cố thủ bên trong khuôn viên đầu hàng. Ông Putin cam kết sẽ đảm toàn tính mạng cho bất kỳ ai giao nộp vũ khí và "đối xử tử tế theo mọi chuẩn mực quốc tế”.
Các lực lượng Ukraina và các chiến binh Azov yêu cầu được phép rời đi với sự hỗ trợ của "bên thứ ba" trong khi vẫn giữ vũ khí cá nhân. Hôm 29.4, một trong những chỉ huy Ukraina tại nhà máy đã kêu gọi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tổ chức “hoạt động sơ tán" cho ông và người của ông, đồng thời nói rằng, có dân thường cũng như hàng trăm binh sĩ bị thương đang ẩn náu tại nhà máy.
Trước đây, Nga đã tìm cách tạo hành lang nhân đạo cho những người bị giam giữ tại cơ sở này, nhưng những nỗ lực đó đều thất bại. Kiev và Mátxcơva cáo buộc lẫn nhau làm gián đoạn việc sơ tán thường dân được cho là bị mắc kẹt cùng với các binh sĩ Ukraina.
Ngày 21.4, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu nói với Tổng thống Vladimir Putin rằng, Mariupol hoàn toàn nằm trong sự kiểm soát của Nga ngoại trừ nhà máy Azovstal.