"Chúng tôi đang theo dõi rất chặt chẽ. Thông tin, nhận thức tình huống tốt nhất có thể, tất nhiên là cực kỳ quan trọng trong tình huống nguy hiểm như chúng ta thấy ở Ukraina hiện nay" - AP dẫn lời Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nêu trong tuần này.
Trước chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraina ngày 24.2, Trung tâm Điều hành Hàng không Liên hợp của liên minh ở Uedem, miền tây nước Đức đã tăng cường hoạt động. Hiện vài chục quân nhân ở đây cùng lúc quản lý tới 30 máy bay trên bầu trời từ cực bắc Na Uy đến Slovakia.
Từ một boongke ngầm trong khu đất nông nghiệp yên tĩnh, các máy bay tuần tra được chuyển hướng để theo dõi các máy bay khả nghi của Nga. Hơn 100 máy bay có thể hoạt động trên cao vào bất kỳ ngày nào, hòa với khoảng 30.000 chuyến bay dân dụng hàng ngày trên bầu trời Châu Âu.
Sáu máy bay giám sát Boeing E-3A từ đội máy bay kiểm soát và cảnh báo sớm của NATO giúp tạo ra “bức tranh hàng không” để chia sẻ với các quốc gia thành viên. Những “con mắt trên bầu trời” này không bay vào Ukraina hoặc Nga, nhưng có thể quan sát xa tới 400km qua biên giới.
Máy bay chiến đấu cũng cung cấp thông tin phần nào về những gì đang diễn ra bên trong 2 quốc gia liên quan trực tiếp tới chiến sự. Đôi khi, các máy bay chiến đấu cũng được điều động từ những nơi xa như miền tây nước Pháp, tiếp nhiên liệu trên không và có thể tuần tra trong khoảng 1 giờ ở khu vực biên giới trước khi quay trở lại nơi xuất phát.
Liên minh quân sự 30 quốc gia đang cảnh giác về khả năng bị lôi vào một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn với Nga, do đó biên giới và không phận được đảm bảo tôn trọng đầy đủ, AP lưu ý.
Các khu vực nhạy cảm nhất với các máy bay không xác định là bán đảo Kola ở biên giới phía bắc cao của Nga và Na Uy, vịnh Phần Lan tiếp cận thành phố St.Petersburg của Nga và bầu trời xung quanh vùng ngoại ô Kaliningrad của Nga, nằm giữa Lithuania và Ba Lan.
Từ màn hình máy tính, các quân nhân NATO cũng có thể theo dõi được tên lửa hành trình, như tên lửa mà Nga đã sử dụng tấn công một căn cứ huấn luyện quân sự ở miền tây Ukraina, gần Ba Lan, một thành viên NATO, khiến 35 người thiệt mạng hồi tháng trước.
Ngoài tên lửa, một thách thức ít rõ ràng hơn đối với không phận NATO là các máy bay không người lái. Các sĩ quan quân đội cho biết, Nga đang sử dụng các thiết bị điện từ mạnh cho mục đích gây nhiễu liên lạc có thể làm gián đoạn các chuyến bay được điều khiển từ xa.
Tháng trước, một máy bay không người lái quân sự đã di chuyển khỏi Ukraina qua không phận của 3 thành viên NATO là Romania, Hungary và Croatia và rơi ở thủ đô của Croatia.
Máy bay không người lái chỉ nặng hơn 6 tấn. Cả Nga và Ukraina đều phủ nhận liên quan tới máy bay không người lái này.
Dù là một máy bay không người lái hay một mối đe dọa tên lửa, các chuyên gia chính trị và pháp lý phải tham gia vào bất kỳ quyết định bắn hạ thứ gì đó, AP lưu ý. NATO đang hoạt động theo các quy tắc nghiêm ngặt của thời bình và quyết tâm giữ nguyên như vậy.
“Trước khi bạn bắt đầu sử dụng vũ lực, phải có một mối đe dọa sắp xảy ra đối với lực lượng NATO hoặc người dân NATO" - Thiếu tướng Harold Van Pee, chỉ huy cơ sở NATO ở Uedem, nhấn mạnh.