Ngày 30.6, Tổng thống Vladimir Putin ký sắc lệnh tiếp quản dự án dầu khí Sakhalin-2 ở vùng Viễn Đông của Nga - một động thái trả đũa có thể buộc Shell, Mitsui và Mitsubishi phải từ bỏ các khoản đầu tư ở dự án này.
Reuters đưa tin, sắc lệnh cho biết một công ty mới sẽ tiếp quản tất cả các quyền và nghĩa vụ của Sakhalin Energy Investment Co - đơn vị phụ trách dự án Sakhalin-2. Hai công ty của Nhật Bản là Mitsui, Mitsubishi và công ty Shell của Anh chỉ nắm giữ chưa đến 50% cổ phần của dự án Sakhalin-2.
Sắc lệnh dài 5 trang được đưa ra trong bối cảnh Nga đang bị phương Tây áp đặt trừng phạt vì chiến dịch quân sự ở Ukraina. Sắc lệnh chỉ ra rằng Điện Kremlin sẽ quyết định liệu các cổ đông nước ngoài có ở lại dự án liên doanh hay không.
Shell đã nói rõ ý định từ bỏ dự án vài tháng trước và đang đàm phán với những người mua tiềm năng. Nhưng Nhật Bản trước đó tuyên bố sẽ không từ bỏ dự án Sakhalin-2, dự án quan trọng đối với an ninh năng lượng của nước này, ngay cả khi được yêu cầu rời khỏi.
Cổ phiếu của Mitsui và Mitsubishi đã giảm 6% trong phiên giao dịch ngày 1.7 do lo ngại về tổn thất.
Người phát ngôn của Mitsubishi cho biết công ty đang thảo luận với các đối tác trong dự án Sakhalin và chính phủ Nhật Bản về cách ứng phó với sắc lệnh của Tổng thống Putin. Mitsui không đưa ra bất kỳ bình luận nào ngay lập tức.
Mitsui có 12,5% cổ phần trong dự án và Mitsubishi 10%, trong khi Shell nắm giữ 27,5%, trừ đi một cổ phiếu. Tập đoàn năng lượng khổng lồ Gazprom của Nga có 50%, cộng với một cổ phiếu.
Sakhalin-2 hiện cung cấp khoảng 4% khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) cho thị trường thế giới. Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc là những khách hàng chính mua dầu và LNG của dự án này.
Khi được hỏi về sắc lệnh của Tổng thống Putin, Phó Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Seiji Kihara cho biết chính phủ đang xem xét nội dung của sắc lệnh và phân tích ý định của Mátxcơva.
Ông Kihara phát biểu trong cuộc họp báo thường kỳ: “Nói chung, lợi ích của đất nước chúng tôi về tài nguyên không bị tổn hại”, đồng thời từ chối cho biết liệu Tokyo có liên hệ với Mátxcơva về vấn đề này hay không.
Bộ trưởng Công nghiệp Nhật Bản Koichi Hagiuda dự kiến sẽ tổ chức họp báo vào chiều 1.7, nhưng từ chối cho biết nội dung chi tiết.
Theo sắc lệnh, Gazprom sẽ giữ cổ phần trong công ty mới, nhưng chính phủ Nga sẽ xem xét quyết định có cho các cổ đông khác giữ cổ phần hay không.
Giám đốc điều hành Shell, Ben van Beurden nói với các phóng viên hôm 29.6 rằng kế hoạch rút khỏi dự án đang “tiến triển tốt”.
"Tôi không thể cho bạn biết chính xác chúng tôi đang ở đâu vì đây là quy trình thương mại nên tôi phải tôn trọng tính bảo mật... Nhưng tôi có thể cho các bạn biết, tôi thực sự hài lòng với tiến độ của chúng tôi" - giám đốc điều hành Shell cho hay.
Hồi tháng 5, Reuters đưa tin, Shell đang đàm phán với các công ty năng lượng Ấn Độ để bán cổ phần trong Sakhalin-2.
Saul Kavonic - người đứng đầu Bộ phận Nghiên cứu Tài nguyên và Năng lượng Tích hợp tại Credit Suisse - cho biết việc sản xuất LNG của Nga từ các dự án như Sakhalin-2 có thể sẽ bị ảnh hưởng vì thiếu chuyên môn và thiết bị của nước ngoài. Do vậy, thị trường LNG sẽ thiếu hụt trong thập kỷ này.