Trước phiên chất vấn, Chủ tịch Hội đồng thành viên TCty Đường sắt VN Vũ Anh Minh đưa ra một con số: 7.000 tỉ đồng. Đây là số tiền Bộ GTVT đề xuất Chính phủ trình Quốc hội dành để nâng cấp hạ tầng hiện có.
Theo ông Minh, sau khi có vốn, ngành đường sắt sẽ cải tạo, nâng cấp các công trình thiết yếu đoạn Hà Nội - Vinh, đoạn Nha Trang - Sài Gòn. Bên cạnh đó, xây dựng 42km hàng rào, đường gom để đóng các lối đi dân sinh… Ngành hy vọng với số tiền này sẽ giảm được tai nạn, tăng cường chất lượng dịch vụ cho người dân.
Đúng! Đường sắt đang bị “bỏ rơi” khi cơ cấu ngân sách giao thông ưu tiên tới 92% cho đường bộ và đường sắt chỉ chiếm trên dưới 2%. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể hôm qua cũng nại rằng: “Nếu làm mới (đường sắt) thì phải làm được song hành, khổ 1,435m, nếu Quốc hội thống nhất thì mới có thể triển khai được, đáng tiếc là chưa thể thông qua”.
Nhưng, như chính Chủ tịch Quốc hội nhắc lại trong phiên chất vấn: Tại kỳ họp thứ 4 Quốc hội đã đồng ý dùng 15.000 tỉ đồng trong giai đoạn trung hạn 2016-2020 để bổ sung đầu tư cho giao thông, trong đó có 7.000 tỉ cho đường sắt. “Đề nghị bộ trưởng về triển khai” - Chủ tịch Quốc hội nói.
Vậy ra không phải là không có tiền.
Ấy vậy mà mỗi tháng ngành đường sắt chỉ đủ tiền thay 124 thanh ray cũ. Ấy vậy mà vẫn hơn 4.000 đường ngang dân sinh như những đường ngang tử thần.
ĐBQH Dương Trung Quốc khi đặt lại câu hỏi đã rất thẳng thắn rằng: Phải chăng đầu tư đường sắt thì ít mang lại lợi ích cho các nhóm hơn, nên chúng ta ít chú trọng?
Và Bộ trưởng bảo rằng: Đường sắt, đường bộ đều như nhau, “bản thân chúng tôi đều lấy cái tâm ra làm cả”.
Cái tâm, thứ dễ nói khó thấy nhất, thứ không thể kiểm soát, làm sao có thể là yếu tố để kỳ vọng về một sự thay đổi hiện trạng lạc hậu, bị bỏ rơi khi thứ yếu kém nhất của đường sắt chính là sự độc quyền trên con đường độc đạo tồn tại từ bao năm nay.
3 dòng trong báo cáo trong trì trệ, trong lạc hậu, trong thời sự 10 ngày 6 vụ tai nạn - có lẽ, đó cũng là một chi tiết thể hiện mức độ quan tâm. Và quan tâm như thế thì tiền đâu phải là thứ thiếu duy nhất.