70 năm đã trôi qua song dấu tích chiến tranh vẫn còn đó, trên đồi A1, những hàng dây thép gai, những hầm hào công sự, lô cốt và cả hố bộc phá của khối nổ ngàn cân... Trên đỉnh đồi, hai cây phượng vĩ cứ đến mùa chiến dịch là lại nhuốm 1 màu đỏ rực rỡ gợi nên ký ức hào hùng với những trận chiến đỏ lửa trong những ngày Hè lịch sử.

Có mặt tại đỉnh đồi A1 vào những ngày tháng 4 lịch sử, chúng tôi may mắn có dịp trò chuyện với ông Trương Sỹ Trì - chiến sĩ Điện Biên thuộc Trung đoàn 174 Đại đoàn 316.

Năm nay đã tròn 90 tuổi nhưng ông vẫn nhớ như in những tháng ngày cùng đồng đội “khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt, máu trộn bùn non”.

“Khi trận chiến đấu vào giai đoạn cam go, đơn vị chúng tôi được giao nhiệm vụ đào hào trên đồi A1. Tại đây, địch bố trí phòng ngự dày đặc, chất đất thì lẫn đá nên rất cứng, trong việc đào hào lại chỉ tiến hành vào ban đêm nên vô cùng gian nan” - ông Trì nhớ lại.

Trước khi đào hào chúng tôi dặn nhau phải dồn sức vào đầu mũi xẻng để moi đất, không được phát ra tiếng động lớn để địch phát hiện.

“Dù cẩn thận là thế, nhưng cũng không tránh khỏi hy sinh, mất mát, cứ một lúc địch lại cho bắn đạn pháo tìm mục tiêu, rất nhiều đồng đội của tôi đã phải nằm lại trên ngọn đồi này...” - giọng ông Trì trầm xuống.

Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, đồi A1 là là nơi ghi dấu những trận đánh ác liệt nhất, kéo dài nhất và hy sinh nhiều nhất của Quân đội Việt Nam.

Cái tên A1 là ký hiệu mà quân đội Việt Nam đặt cho cứ điểm này cũng nói nên ý nghĩa và tầm quan trọng của ngọn đồi. Trong đó chữ A và số 1 luôn luôn đứng đầu trong bảng chữ cái và số thứ tự, vì vậy đặt tên A1 để nhấn mạnh tầm quan trọng của cứ điểm này. Nếu cứ điểm A1 bị tiêu diệt thì phân khu trung tâm không còn đủ sức chống đỡ và Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ cũng bị uy hiếp.

Cuộc chiến tại đồi A1 kéo dài suốt 39 ngày đêm, bắt đầu từ chiều 30.3.1954, ta và địch giành nhau từng tấc đất, từng ngách hào trong khi địch liên tục phản kích. Cuối cùng kế hoạch dứt điểm đồi A1 được quân đội ta thực hiện bằng cách đào hầm ngầm và đặt 960kg thuốc nổ.

Đúng 20h30 ngày 6.5.1954, khi khối bộc phá 1.000kg được điểm hỏa làm rung chuyển toàn bộ chiến trường cũng là hiệu lệnh tổng tấn công đợt cuối cùng của quân đội Việt Nam tiêu diệt toàn bộ cứ điểm A1.

Trận chiến đấu tại cứ điểm A1 kết thúc lúc 4h30 ngày 7.5.1954 - đây cũng là bàn đạp để quân ta đánh thẳng vào hầm De Castries và bắt sống Bộ chỉ huy Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ và làm nên chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

Cứ vào dịp từ tháng 3 đến tháng 5 hằng năm, đồi A1 - nơi 70 năm trước máu nhuộm từng tấc đất lại xuất hiện một màu đỏ nổi bật của những cây phượng vĩ như những ngọn lửa khổng lồ gợi lại không khí hào hùng rực lửa của một mùa Hè rực lửa.

Đã có hơn 2.500 người con ưu tú của dân tộc Việt Nam mãi mãi nằm xuống trong trận chiến trên ngọn đồi này, máu của các anh đã thấm đẫm từng tấc đất và linh hồn các anh đã trở thành bất tử.

Sau 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, Di tích đồi A1 đã nhiều lần được tôn tạo và trở thành điểm đến không thể bỏ qua với bất kỳ du khách nào khi đặt chân đến mảnh đất lịch sử Điện Biên.