Khó bảo đảm bao quát, đầy đủ

Tiếp tục phiên họp thứ 25, sáng 25.8, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế (cơ quan chủ trì thẩm tra dự án luật) Vũ Hồng Thanh cho biết, dự thảo luật đã sửa đổi điểm g khoản 3 Điều 79 theo hướng quy định cụ thể các dự án thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Trong đó, thu hẹp các trường hợp thu hồi đất để thực hiện dự án xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang, cơ sở y tế, cơ sở dịch vụ xã hội, cơ sở giáo dục, đào tạo, cơ sở thể dục thể thao, cơ sở khoa học và công nghệ, cơ sở văn hóa.

Theo ông Vũ Hồng Thanh, quy định theo hướng liệt kê các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng có ưu điểm bảo đảm sự rõ ràng, dễ theo dõi, dễ áp dụng.

Tuy nhiên, việc liệt kê quá cụ thể, chi tiết các dự án, công trình thu hồi đất có nhược điểm khó bảo đảm bao quát, đầy đủ.

Trong quá trình thảo luận, có ý kiến cho rằng cách tiếp cận theo hướng liệt kê các trường hợp như hiện nay chưa làm rõ được sự cần thiết của các dự án, công trình này theo tinh thần của Điều 54 Hiến pháp.

Do đây là nội dung cụ thể hóa Nghị quyết số 18-NQ/TW, Thường trực Ủy ban Kinh tế báo cáo, xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo cấp có thẩm quyền cho ý kiến chỉ đạo.

2 loại ý kiến về các loại đất thực hiện dự án nhà ở thương mại

Về các loại đất thực hiện dự án nhà ở thương mại, theo ông Thanh hiện nay, có 2 loại ý kiến.

Loại ý kiến nhất: giữ như dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5; theo đó, nhà đầu tư được thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc sử dụng quyền sử dụng đất đang có đối với đất ở hoặc đất ở và đất khác để thực hiện dự án nhà ở thương mại.

Loại ý kiến thứ hai: sửa đổi quy định tại Điều 127 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) theo hướng quy định chặt chẽ hơn phạm vi đất hỗn hợp thực hiện dự án nhà ở thương mại là đất ở và đất phi nông nghiệp không phải đất ở đã nộp tiền sử dụng đất hoặc nộp tiền thuê đất một lần.

Thường trực Ủy ban Kinh tế cơ bản thống nhất với loại ý kiến thứ hai.

Cũng theo ông Thanh, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã chỉnh sửa bước đầu để phù hợp với dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) về dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang không sử dụng vốn ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) chưa phân biệt rõ được “nhà ở xã hội” không sử dụng vốn ngân sách nhà nước với “nhà ở” thông thường dưới góc độ tính chất sử dụng nhà ở và quyền của người sở hữu nhà ở xã hội được bán cho cá nhân khác theo cơ chế thị trường mà chủ yếu khác nhau về chính sách của Nhà nước hỗ trợ cho nhà đầu tư thực hiện dự án và đối tượng được mua nhà.

Có thể xem đây là một phân khúc nhà ở, nhưng điều kiện tiếp cận đất đai để thực hiện dự án nhà ở xã hội không sử dụng vốn ngân sách nhà nước và thực hiện dự án nhà ở thương mại có sự khác nhau.

Theo ông Vũ Hồng Thanh, dự thảo luật đã không còn loại trừ đối tượng hưởng lương từ “tổ chức chính trị xã hội” khi xác định cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp.

Tuy nhiên, quy định tại dự thảo Luật vẫn có sự khác nhau so với quy định hiện hành khi loại trừ đối tượng được hưởng lương từ “tổ chức kinh tế”. Điều này dẫn đến những người này sẽ không còn là đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp khi bị thu hồi đất nông nghiệp. Các báo cáo của Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường chưa có giải trình cụ thể.

Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận thấy, đây là vấn đề có tác động xã hội lớn, tác động trực tiếp đến quyền lợi của người dân; cần xin ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.