Chiều 5.8 tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 7, phóng viên đặt câu hỏi: Vừa qua trong dự án Luật Đường bộ do Bộ Giao thông vận tải chủ trì soạn thảo có đề xuất phương án bổ sung quy định về thu phí sử dụng đường cao tốc đối với phương tiện theo số km xe chạy trên đường do Nhà nước đầu tư và do nhà đầu tư chuyển giao cho Nhà nước.
"Đề nghị Bộ Giao thông vận tải thông tin rõ hơn đề xuất thu phí đường bộ cao tốc do Nhà nước đầu tư, mức thu dự kiến ra sao và sử dụng nguồn thu thế nào?" - báo chí đặt câu hỏi.
Trả lời vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Danh Huy cho biết, đây là đề xuất được Bộ đưa vào dự thảo Luật Đường bộ.
Theo ông Nguyễn Danh Huy, trên thế giới nói chung và các nước đang phát triển nói riêng, để đầu tư cho hạ tầng cần huy động rất nhiều phương thức, trong đó có phương pháp Nhà nước đầu tư xây cao tốc rồi thu phí để hoàn vốn.
Đối với Việt Nam, hiện nay nhu cầu đầu tư hạ tầng đường bộ cao tốc rất lớn, con số này lên tới hàng trăm nghìn tỉ đồng. Do vậy khi quyết định chủ trương đầu tư các dự án đường cao tốc, đều là dự án quan trọng quốc gia, Quốc hội giao Chính phủ nghiên cứu giải pháp để đầu tư xong thu phí và hoàn vốn.
Thực hiện nghị quyết của Quốc hội, Bộ Giao thông vận tải xây dựng đề án và đề xuất đưa quy định thu phí vào dự thảo Luật Đường bộ.
“Khi Nhà nước đầu tư các tuyến đường cao tốc mới thì song song có các tuyến đường quốc lộ. Người dân hoàn toàn có quyền lựa chọn đi cao tốc hoặc đường quốc lộ”, ông Huy nói.
Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải cũng khẳng định, sẽ tính toán mức thu phí một cách khoa học, minh bạch, đảm bảo chi trả của người dân. Cùng với đó, tính toán lợi ích mang lại khi các phương tiện đi trên cao tốc nhanh hơn, tiết kiệm nhiên liệu hơn, từ các chi phí nhiên liệu, chi phí vận hành…
Về sử dụng nguồn thu phí, ông Huy cho biết sẽ nộp ngân sách, phục vụ đầu tư hạ tầng và các nhiệm vụ chi khác của Trung ương.
"Còn mức thu phí thế nào, mỗi dự án đều đánh giá tác động, lợi ích mang lại và đánh giá khả năng chi trả của người dân, trên cơ sở đó mức phí phải xây dựng một cách khoa học và có lấy ý kiến các cơ quan liên quan" - ông Huy nói.
Theo Bộ Giao thông vận tải, để thực hiện mục tiêu 5.000 km đường bộ cao tốc, nhu cầu các nguồn vốn đầu tư đến năm 2030 khoảng hơn 800.000 tỉ đồng, trong đó giai đoạn 2021-2025 cần khoảng hơn 390.000 tỉ đồng để hoàn thành 2.043 km và khởi công 925 km.
Cơ quan chủ trì soạn thảo cho rằng, nếu không có cơ chế tạo nguồn tài chính cho đầu tư, phát triển, bảo trì, sẽ không đảm bảo mục tiêu phát triển hạ tầng giao thông đường bộ đồng bộ, hiện đại, đạt mục tiêu 5.000 km đường cao tốc theo Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII; không đảm bảo việc thu hồi vốn đầu tư của Nhà nước đối với dự án đường cao tốc sử dụng toàn bộ vốn đầu tư công.
Chính vì vậy, mục tiêu chính sách được đưa ra là xây dựng khung pháp lý, huy động tối đa mọi nguồn lực đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ nói chung, đường cao tốc nói riêng nhằm xây dựng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ hiện đại, kết nối đồng bộ, đáp ứng được nhu cầu của nền kinh tế.
Trên cơ sở đó, cơ quan trình dự án đề xuất hai giải pháp để giải quyết vấn đề, trong đó, giải pháp 1 vẫn là giữ nguyên các quy định hiện hành.
Trong khi đó, giải pháp 2 được Chính phủ đề xuất bổ sung quy định về thu phí sử dụng đường cao tốc thu đối với phương tiện lưu thông tính theo số km xe chạy trên tuyến đường cao tốc do Nhà nước đầu tư và do nhà đầu tư chuyển giao cho Nhà nước theo hợp đồng dự án thực hiện đầu tư theo phương thức đối tác công tư; các nguồn thu liên quan đến sử dụng kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ và các nguồn thu hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.