Chiều 30.10, phát biểu trước Quốc hội về các chương trình mục tiêu quốc gia, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang bày tỏ đồng tình với báo cáo của Đoàn giám sát, đánh giá cao những ý kiến trách nhiệm, giàu tinh thần xây dựng của các đại biểu Quốc hội nhằm góp phần giúp các chương trình này “về đích” đúng hạn, đáp ứng kỳ vọng của nhân dân cả nước.

Về tình hình chung, Phó Thủ tướng nêu rõ, so với khi báo cáo ở Kỳ họp thứ 5, việc triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia đã có những chuyển biến tích cực, đặc biệt là trong cơ chế chính sách ứng xử với nguồn vốn đầu tư phát triển.

Đối với nguồn vốn sự nghiệp, hiện đã có thông báo dự kiến vốn sự nghiệp của giai đoạn để các địa phương bố trí nguồn vốn đối ứng.

Về vấn đề phân cấp, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, từ đầu năm đến nay, tất cả những sửa đổi văn bản có liên quan đều tuân thủ nguyên tắc này, đem lại kết quả thiết thực.

"Chính các đồng chí ở địa phương mới biết làm như thế nào là tốt nhất. Giải pháp này đã giúp các địa phương có thể giải quyết các vấn đề thực tiễn cho ra tấm, ra món. Tức là cùng một cấp có thẩm quyền thì có thể lồng ghép các chương trình thuận lợi hơn", Phó Thủ tướng nói.

Tới đây, Chính phủ sẽ trình thí điểm mỗi tỉnh lựa chọn một địa phương cấp huyện để thí điểm trộn 3 chương trình mục tiêu quốc gia về nguồn vốn. Nếu nguồn vốn sự nghiệp dùng không hết thì có thể chuyển thành nguồn vốn đầu tư phát triển. Đây là giải pháp tháo gỡ nút thắt lớn trong vấn đề này.

Về tỉ lệ vốn Trung ương – địa phương, Phó Thủ tướng cho biết, mỗi chương trình có một tỉ lệ nhất định.

Ghi nhận và chia sẻ những khó khăn của các địa phương trong giai đoạn hiện nay, Phó Thủ tướng nêu rõ, các nội dung này nằm trong kế hoạch trung hạn và được áp dụng theo luật, nên chỉ trường hợp cá biệt mới vận dụng linh hoạt từ nguồn vốn dự phòng hoặc nguồn tiết kiệm chi để ứng xử với từng dự án đặc biệt.

Về việc chuyển vốn, khi báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã dựa trên nguyên tắc cố gắng phấn đấu để vốn năm 2022 giải ngân hết trong năm 2023.

Tuy nhiên, điều đó được tiên liệu với điều kiện tại phiên họp lần này, chúng ta có thể giải quyết cơ chế đặc thù như nhiều đại biểu đề cập. Hiện chúng ta còn tháng 11, tháng 12 và tháng 1 năm sau để giải ngân vốn của năm 2022.

Phó Thủ tướng mong muốn Quốc hội coi đây là trường hợp đặc biệt để cho phép chuyển nguồn năm 2022 đến 31.12.2024 để tránh bị cắt khoảng 13.000 tỉ đồng mà chủ yếu là vốn sự nghiệp, trong khi nguồn vốn cho các chương trình rất hạn hẹp, mục tiêu đặt ra rất lớn lao.

"Nếu cắt nguồn vốn này, chúng tôi cảm thấy có trách nhiệm, rất băn khoăn, lo lắng. Trong khi việc bổ sung vốn của giai đoạn sau này là không thể", Phó Thủ tướng nêu và mong muốn Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đại biểu Quốc hội cho phép có cơ chế đặc biệt.

Về điều chỉnh mục tiêu, chỉ tiêu, đối tượng, Phó Thủ tướng cho biết, hiện đang có nhiều vấn đề ở nội dung này, trong tháng 11, Chính phủ sẽ giải quyết cơ bản hơn một nửa số nội dung đã nêu. Các nội dung còn lại sẽ được giải quyết khi có cơ chế đặc thù phù hợp.

Đối với chương trình giảm nghèo bền vững, Phó Thủ tướng cho biết phải rõ khái niệm thu nhập thấp, đơn vị thụ hưởng nguồn vốn trong chính sách đào tạo nghề...

Về vấn đề sợ bị mất chính sách khi thoát nghèo, Phó Thủ tướng cho biết trong thực tế ghi nhận là có. Việc này sẽ điều chỉnh chính sách để sau khi thụ hưởng chương trình, mọi người có động lực để vươn lên.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng mong muốn chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội vận động bà con, những người được hưởng các dự án, chương trình này phải có tâm thế mới hơn, tích cực hơn để vượt qua sự ỷ lại thì mới có kết quả tốt đẹp.