Câu hỏi về nguyên nhân chính của tình trạng cán bộ sợ trách nhiệm

Sáng 15.8, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực của Bộ Tư pháp.

Đặt câu hỏi chất vấn, đại biểu Trịnh Minh Bình (Đoàn Vĩnh Long) cho biết, theo báo cáo của Bộ Tư pháp, hiện nay, còn một số nơi cán bộ có biểu hiện sợ trách nhiệm, né tránh công việc trong công tác tham mưu xây dựng thể chế. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng chỉ rõ nguyên nhân chính của vấn đề trên và giải pháp khắc phục trong thời gian tới?

Bên cạnh đó, báo cáo của Bộ Tư pháp có nêu, quy định về thẩm quyền, trách nhiệm trong kiểm tra văn bản chưa thực sự rõ ràng, hợp lý.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân của tình trạng này và chỉ ra các giải pháp để nâng cao năng lực, hiệu quả trong công tác kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, qua đó tránh tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo giữa các văn bản quy phạm pháp luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam?

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long thừa nhận tình trạng sợ trách nhiệm là có và không chỉ ở Bộ Tư pháp. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, để lượng hóa việc này rất khó.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp nêu rõ, Tổng Bí thư và lãnh đạo Đảng, Nhà nước nước nói nhiều về khâu yếu của chúng ta là tổ chức thi hành pháp luật.

Dù không thể bao quát hết các nội dung, ông Lê Thành Long phản ánh thực tế nhiều khi do không xem xét vấn đề trong tổng thể nên cứ nói do pháp luật, báo cáo rà soát cũng nói đó là vướng mắc nhưng trên thực tế nhiều cái không phải như vậy.

Bên cạnh đó, một số nơi có xu hướng giải thích theo hướng “tiện cho mình”, hoặc hiểu về pháp luật còn chưa thống nhất, có tình trạng hành chính hóa.

Bộ trưởng Lê Thành Long nêu rõ, những yếu tố đó cộng với ảnh hưởng của việc nọ việc kia nên các bộ, ngành chưa chủ động, có những trường hợp cực đoan như đáng lẽ ban hành thông tư như trình tự bình thường song cứ trao đi đổi lại về việc làm theo thủ tục rút gọn.

"Việc này làm mất 4-5 tháng để quyết định xem có rút gọn hay không, thì thà làm chính thức ngay từ đầu”, ông Long cho hay

Ông Lê Thành Long cho biết Bộ Nội vụ được giao ra Nghị định về bảo vệ người dám nghĩ dám làm nhưng còn nhiều vấn đề cần giải quyết bởi đây chỉ là nghị định, còn những vấn đề liên quan lại ở tầm luật.

Quan điểm về việc xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về phân cấp, phân quyền

Đại biểu Hoàng Ngọc Định (Đoàn Hà Giang) cho biết, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 04/NQ-CP về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước. Tuy nhiên, trong thực tế, một số văn bản quy phạm pháp luật có giao địa phương thực hiện phân cấp, một số văn bản không giao phân cấp nên thực tiễn đã xuất hiện một số vấn đề.

Theo đó, nếu chỉ thực hiện phân cấp trong phạm vi được giao tại văn bản quy phạm pháp luật của Trung ương sẽ không đẩy mạnh được hoạt động phân cấp như mong muốn.

Chính vì vậy, đại biểu cho rằng cần thiết phải có văn bản quy phạm pháp luật quy định riêng về phân cấp để tạo cơ sở pháp lý cho địa phương đẩy mạnh hoạt động này, bảo đảm đúng quy định pháp luật, phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương và thống nhất trên phạm vi toàn quốc. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết quan điểm về đề xuất, giải pháp đã nêu trên?

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, việc khó là các quy định về phân cấp, phân quyền nằm rất nhiều ở các luật chuyên ngành như đất đai, tài chính, đầu tư… Vì vậy, trong quá trình phân cấp có chỗ phân cấp về thẩm quyền, cách làm nhưng thủ tục không có nên đây là cái vướng.

“Giờ nếu có văn bản riêng về phân cấp nữa sẽ khó sàng lọc được các nội dung đã được quy định trong các văn bản pháp luật hiện hành”, ông Long nói.

Theo Bộ trưởng, quan trọng là thể chế hóa tốt hơn quy định của Hiến pháp, chiếu từ phân cấp gốc, tức là phân cấp trong Luật Tổ chức Chính phủ và Tổ chức chính quyền địa phương. Như vậy trong quá trình sửa đổi, bổ sung các luật chuyên ngành và đặc biệt về thẩm quyền của từng cấp, từng chức danh, có thể đó sẽ là giải pháp khả thi hơn trong giai đoạn hiện nay.