Đại biểu Ngọ Duy Hiểu cho rằng sẽ là thiếu sót và đương nhiên không có biện pháp khắc phục tương ứng tình trạng khiếu nại, tố cáo kéo dài nếu chưa nhìn nhận việc thiếu sâu sát, gần dân, lắng nghe và đối thoại với nhân dân của một bộ phận không nhỏ cán bộ, là một trong những nguyên nhân chủ yếu của tình hình khiếu nại, tố cáo vừa qua.

Các báo cáo và chuyên đề nghiên cứu chỉ ra hầu hết những phức tạp, điểm nóng phát sinh từ cơ sở. Việc trong dân thì xảy ra hàng ngày, việc nhỏ có, việc lớn có, có việc bức xúc, phức tạp thành điểm nóng. Vấn đề là cán bộ có sâu sát gần dân nắm bắt các vấn đề, lắng nghe, chia sẻ, đối thoại và giải quyết vấn đề của dân ngay ở cơ sở khi vụ việc mới manh nha hay không?

Đối thoại chính thức được quy định trong các văn bản của Đảng và pháp luật Nhà nước. Quy định tổ chức đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu cấp uỷ với dân mỗi năm một lần là một phương thức góp ý xây dựng Đảng, làm công tác dân vận. Đối thoại cũng là thủ tục trong giải quyết khiếu nại khi người có thẩm quyền ngồi với dân giải quyết công việc của dân, giải thích tuyên truyền chủ trương, chính sách cho nhân dân, hoà giải, phòng ngừa từ xa các mâu thuẫn và điểm nóng trong nhân dân, nghe sáng kiến của dân, tạo sự đồng thuận chung để thúc đẩy phát triển KT-XH.

Về lý luận, tác dụng ý nghĩa của đối thoại như vậy, nhưng thực tiễn, chuyện ông Nguyễn Phú Cường – Bí tư Tỉnh uỷ Đồng Nai cách đây đúng một tuần đối thoại với gần 300 tiểu thương Đồng Nai. Sau vài giờ đối thoại, chính sách pháp luật đã được giải thích, chia sẻ, vụ việc cơ bản khép lại sau 11 năm khiếu nại. 300 tiểu thương hát vang bài “Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng” trước khi rời hội trường đối thoại. Nhiều vụ việc cũng được giải quyết sau những buổi đối thoại như thế ở một số địa phương như Thanh Hoá, Hà Nội...

Đó là thành công của vụ đối thoại điểm nóng, phức tạp. Còn đối thoại chủ động khi chưa có điểm nóng thì thế nào? Dẫn ví dụ ở Hà Nội, khi rà soát điểm nóng thì thấy có địa phương không có vụ việc nào như ở huyện Phúc Thọ, dù trước đây có nhiều điểm nóng, phức tạp.

Lý do là huyện tổ chức đối thoại nhiều năm trở lại đây. Đối thoại không chỉ góp phần ổn định tình hình chính trị, an ninh trật tự xã hội mà từ một huyện khó khăn, đi sau, đi chậm nay có 20/22 xã đạt chuẩn nông thôn mới và phấn đấu là một trong 5 huyện đi đầu được công nhận nông thôn mới của thành phố.

Đối thoại còn là cơ hội thử thách bản lĩnh, phẩm chất, năng lực cán bộ. Người năng lực yếu, bản lĩnh không cao, không nắm chắc công việc thì rất sợ đối thoại với dân. Cán bộ thiếu rèn luyện không dám đối thoại vì sợ buổi đối thoại có thể là diễn đàn để người dân phê bình, tố cáo cán bộ, thậm chí với chính người đang chủ trì buổi đối thoại.

Đối thoại không mất nhiều tiền và thời gian, nhưng lợi ích mang lại làm dân yên, dân tin, dân ủng hộ thì việc gì cũng thành công. Biết là vậy nhưng nhiều địa phương, nhiều ngành, nhiều cán bộ của ta vẫn xa dân, không chịu lắng nghe dân, không đối thoại với dân làm dân bức xúc, nhiều việc nhỏ thành việc to, điểm nóng.

Từ đó, đại biểu Ngọ Duy Hiểu kiến nghị "Bổ sung vào báo cáo nguyên nhân không sát dân, xa dân, không lắng nghe, đối thoại với dân là một trong những nguyên nhân chủ yếu của tình trạng khiếu nại, tố cáo.

Thực hiện nghiêm lịch tiếp công dân của người đứng đầu; xử lý nghiêm người đứng đầu không thực hiện tiếp dân và coi đây là một trong những nội dung công tác cần kiểm điểm trong thực hiện nhiệm vụ, chức trách được giao...".