"Hợp đồng dài dằng dặc, không ai đọc hết nổi"

Ông Nguyễn Viết Chính (62 tuổi, Vụ Bản, Nam Định) - người đã từng mua bảo hiểm nhân thọ cách đây nhiều năm cho biết, thời điểm này điều kiện kinh tế của ông không còn như trước nên muốn ngừng đóng bảo hiểm nhân thọ và rút số tiền đã đóng.

Thế nhưng, số năm đã đóng của ông chưa đủ thời gian 15 năm nên nếu rút tiền ra, số tiền chỉ được rất ít so với số tiền đã đóng.

Tá hoả, lúc này ông mới đi tra lại các điều khoản của bảng minh hoạ hợp đồng bảo hiểm. Ông Chính chia sẻ: “Thực sự lúc mua bảo hiểm chỉ nghe theo nhân viên tư vấn, người ta nói gì thì mình nghe nấy. Còn hợp đồng bảo hiểm dài cả trăm trang, thực tế không thể nào đọc nổi. Chỉ khi cần tra điều khoản gì hoặc cần đến việc gì chúng tôi mới tra cứu lại nhưng lúc này thì người dùng đã vào “thế tiến thoái lưỡng nan” mất rồi”.

Ông Chính chỉ là một trong số rất nhiều người khi tham gia bảo hiểm không thể đọc hết ngọn ngành từng điều khoản, chi tiết trong hợp đồng bảo hiểm dài cả trăm trang.

Bảo hiểm nhân thọ cũng chỉ là một trong rất nhiều lĩnh vực có những hợp đồng dài dằng dặc. Thực tế còn rất nhiều lĩnh vực khác với những bản hợp đồng mẫu, hợp đồng soạn sẵn khá phức tạp mà trong các giao dịch, người dùng đã không tìm hiểu, đọc kỹ hết.

Nội dung liên quan tới quản lý các hợp đồng mẫu, hợp đồng soạn sẵn cũng là một trong những nội dung được nhiều người tiêu dùng quan tâm khi thảo luận Luật Bảo vệ người tiêu dùng (sửa đổi) lần này.

Ông Đào Minh Hải - Trưởng Ban Pháp chế, Hội Bảo vệ Người tiêu dùng - cho hay, thực tế những hợp đồng mẫu đã xuất hiện từ lâu và ngày càng xảy ra nhiều vụ việc phức tạp liên quan tới các nội dung của hợp đồng.

"Nhiều hợp đồng mẫu, hợp đồng kinh doanh đa cấp, mua bán thực phẩm chức năng, hợp đồng bảo hiểm… rất dài, rất phức tạp. Sự chủ động ở đây đến từ người bán hàng. Còn những người mua hàng thường chỉ đọc vài ba trang đầu còn lại nghe theo lời tư vấn" - ông Hải nêu thực tế.

Thẩm định kỹ để tránh "bẫy" người dùng

Chính vì vậy, theo ông Hải, cần phải nâng cao trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước để bảo vệ người tiêu dùng trong những trường hợp này. Với những hợp đồng mẫu khi đăng ký thì cơ quan quản lý nhà nước phải có thẩm định, có văn bản thông báo với các cơ quan liên quan và có trách nhiệm giám sát xem các đơn vị thực hiện có đúng không.

Khi đó đơn vị soạn thảo hợp đồng mẫu cũng phải cẩn thận hơn, nghiêm chỉnh hơn, tránh những tình huống “gài” khách hàng với những điều khoản chỉ thuận lợi cho người bán hàng. Về phía người tiêu dùng cũng cần tìm hiểu, đọc kỹ lưỡng để tránh những tình huống “dở khóc, dở cười”.

Cùng trao đổi, Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương - cho hay, quy định về hợp đồng theo mẫu cũng cần được rà soát, đánh giá kỹ theo hướng bảo vệ người tiêu dùng tốt hơn.

Về kiểm soát hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung, nữ đại biểu cho rằng cần có quy định trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền chấp nhận đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung trong trường hợp phát hiện hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung đã được đăng ký có những vi phạm về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. 

Vì vậy, để nâng cao trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung, đề nghị bổ sung quy định về trách nhiệm của các cơ quan đã chấp nhận đăng ký, trong trường hợp phát hiện hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung đã được đăng ký nhưng có dấu hiệu vi phạm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng theo quy định pháp luật.