Ngày 4.5, tại Hà Nội, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội đồng Lý luận Trung ương cùng các đơn vị đã phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế “Di sản tư tưởng của Các Mác và Ý nghĩa thời đại”. Hội thảo được tổ chức nhân kỉ niệm 200 năm ngày sinh Các Mác (5.5.1818 – 5.5.2018).

Ngọn đèn pha soi sáng con đường cách mạng

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Xuân Thắng – Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Lí luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Các Mác đã để lại cho chúng ta một kho tàng tri thức đồ sộ và phong phú ở nhiều mặt, trên nhiều lĩnh vực như: Triết học, xã hội học, kinh tế học, lịch sử, pháp lí, chính trị...

Đó là kết quả của sự lao động quên mình, niềm say mê nghiên cứu khoa học, tiếp thu có phê phán, vượt qua cả những thiên tài xuất sắc trước ông, kể cả từ thời cổ đại Hy Lạp cho đến thời đại ông. Đó còn là kết quả của sự tổng kết thực tiễn và khái quát lí luận về phong trào công nhân Châu Âu cực kì sôi động lúc bấy giờ. Nhưng trên hết và trước hết, đó là sự sáng tạo tuyệt vời của một bộ óc thiên tài, một bậc vĩ nhân, có ảnh hưởng to lớn nhất trong mọi thời đại của nhân loại.

Trong di sản lí luận đồ sộ, sâu sắc của Các Mác, công lao to lớn và đầu tiên là Ông đã xây dựng một thế giới quan và phương pháp luận mới, khoa học và cách mạng, đem lại cho nhân loại tiến bộ và nhất là giai cấp công nhân một công cụ vĩ đại để nhận thức và cải tạo thế giới. Đó là chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử.

Theo đó, Các Mác đã thực hiện một cuộc cách mạng trong toàn bộ quan niệm về lịch sử thế giới. Lần đầu tiên trong lịch sử, các quy luật phát triển của xã hội loài người được phát hiện, tích hợp và trình bày trong một hệ thống các quy luật: quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất; cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng; tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội, chứ không phải ngược lại; kinh tế, xét đến cùng, quyết định chính trị; sự phát triển của các hình thái kinh tế - xã hội như một quá trình lịch sử - tự nhiên. Nhờ vậy, lần đầu tiên nhân loại có một học thuyết phát triển tương đối hoàn chỉnh.

Các Mác chỉ ra rằng lịch sử loài người trước hết là lịch sử phát triển của nền sản xuất xã hội; phương thức sản xuất vật chất quyết định các lĩnh vực khác của đời sống xã hội. Chính thực tiễn của chủ nghĩa tư bản Châu Âu đương thời đã được Các Mác mổ xẻ, phân tích, giải phẫu và minh chứng sâu sắc cho các quan điểm lí luận của mình.

Theo ông, động lực thúc đẩy sự vận động của lịch sử không phải là sức mạnh siêu tự nhiên, cũng không phải là tư tưởng hay ý chí của các vĩ nhân, mà chính là nền sản xuất vật chất, là những lợi ích vật chất và trong đó, chính quần chúng nhân dân mới là những người sáng tạo chân chính ra lịch sử.

V.I.Lênin khẳng định: “Chủ nghĩa duy vật lịch sử của Mác là thành tựu vĩ đại nhất của tư tưởng khoa học. Một lí luận khoa học hết sức hoàn chỉnh và chặt chẽ đã thay cho sự lộn xộn và sự tuỳ tiện vẫn ngự trị từ trước đến nay trong các quan niệm về lịch sử và chính trị”.

"Các Mác không chỉ là nhà lý luận thiên tài mà còn là nhà cách mạng vĩ đại. Học thuyết do ông sáng lập là ngọn đèn pha soi sáng con đường cách mạng cho giai cấp vô sản và nhân dân lao động toàn thế giới. Sự ra đời của chủ nghĩa Mác và sau này là chủ nghĩa Mác – Lênin đã chấm dứt thời kì “mò mẫm như trong đêm tối” của hàng triệu nhân dân lao động sống dưới ách áp bức và bóc lột, tìm đường giải phóng cho mình. Lí luận Mác được truyền bá rộng rãi trên toàn thế giới, có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến mọi quốc gia – dân tộc, đến các nền văn hoá – chính trị trong bối cảnh lịch sử khác nhau.

Sau này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiếp thu, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin phù hợp với điều kiện thực tiễn Việt Nam. Chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh trở thành nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam, là kim chỉ nam cho cách mạng Việt Nam", ông Thắng nhấn mạnh.

Tính đúng đắn và sức sống mạnh mẽ của chủ nghĩa Mác

Tại Hội thảo, Ban tổ chức đã nhận được gần 100 bài tham luận của các nhà khoa học, trong đó có 26 bài tham luận của các nhà khoa học quốc tế.

Tham luận của các nhà khoa học đã khẳng định những giá trị khoa học và cách mạng trong di sản tư tưởng của Các Mác, đặc biệt là chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử, học thuyết giá trị thặng dư...

Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng, chính sự thống nhất giữa tính khoa học và tính cách mạng đã làm cho tư tưởng của Các Mác có ý nghĩa lịch sử và ý nghĩa thời đại sâu sắc. Tư tưởng của Các Mác đã đem lại cho nhân loại tiến bộ một thế giới quan và phương pháp luận khoa học để nhận thức và cải tạo thế giới, soi sáng vai trò lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân với tư cách là lực lượng xây dựng xã hội chủ nghĩa, thay thế xã hội tư bản.

Các nhà khoa học cũng đặc biệt nhấn mạnh sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác ở các nước xã hội chủ nghĩa hiện nay. Nhờ vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác, các nước xã hội chủ nghĩa hiện nay đã đạt được những thành tựu quan trọng cả về lý luận và thực tiễn, qua đó, khẳng định tính đúng đắn và sức sống mạnh mẽ của chủ nghĩa Mác.

Hiện nay, cách mạng khoa học – công nghệ và toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ, nhân loại đang bước vào cách mạng công nghiệp 4.0; chủ nghĩa tư bản đã và đang tự điều chỉnh, nhiều vấn đề mới nảy sinh;... Chính vì vậy, các nhà khoa học đã chỉ ra sự cần thiết phải tiếp tục bổ sung, phát triển tư tưởng của Các Mác trong thời đại ngày nay.