Ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa có thông tin về những nội dung chủ yếu trong công tác triển khai Nghị quyết số 96/2023/QH15 về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân (HĐND) bầu hoặc phê chuẩn.
Theo Ban Công tác đại biểu, so với quy định tại Nghị quyết số 85/2014/QH13, đối tượng do Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm được bổ sung thêm chức danh Tổng Thư ký Quốc hội để phù hợp với Luật Tổ chức Quốc hội.
Đối tượng do HĐND cấp tỉnh, cấp huyện lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đã bỏ chức danh Ủy viên Thường trực của HĐND để phù hợp với Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Để thể chế hóa Quy định số 96-QĐ/TW ngày 2.2.2023 của Bộ Chính trị về việc lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị, Nghị quyết số 96 không quy định về việc lấy phiếu tín nhiệm ở HĐND cấp xã.
Đây là điểm khác biệt so với Nghị quyết số 85/2014/QH13 quy định lấy phiếu tín nhiệm ở HĐND cả ba cấp (cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã).
Nghị quyết số 96 cũng sửa đổi quy định về các trường hợp không lấy phiếu tín nhiệm, đó là: không lấy phiếu tín nhiệm đối với người đã có thông báo nghỉ công tác chờ nghỉ hưu hoặc được bầu, bổ nhiệm trong năm lấy phiếu tín nhiệm.
Như vậy, Quốc hội và HĐND cấp tỉnh, cấp huyện khoá này không tiến hành lấy phiếu tín nhiệm đối với người được bầu, phê chuẩn hoặc bổ nhiệm từ 1.1.2023 trở lại đây, chỉ lấy phiếu tín nhiệm đối với người được bầu, phê chuẩn hoặc bổ nhiệm trước ngày 1.1.2023.
Nghị quyết 96 bổ sung 1 điều quy định các hành vi bị nghiêm cấm, gồm các hành vi vận động hoặc có hành vi trái pháp luật tác động đến đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND trong quá trình lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm.
Sử dụng hoặc hứa tặng, cho, ủng hộ tiền, tài sản, lợi ích vật chất khác hoặc lợi ích phi vật chất để vận động, lôi kéo, mua chuộc nhằm tác động đến đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND trong quá trình lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm.
Nghiêm cấm làm sai lệch kết quả lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm, mức độ tín nhiệm hoặc lợi dụng lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm để làm giảm uy tín của người khác, gây chia rẽ, mất đoàn kết nội bộ.
Người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa đến dưới hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND đánh giá “tín nhiệm thấp” thì xin từ chức.
Trường hợp không xin từ chức thì cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu người đó để Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn có trách nhiệm trình Quốc hội, HĐND tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm tại kỳ họp đó hoặc kỳ họp gần nhất.
Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND trở lên đánh giá “tín nhiệm thấp” thì cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu người đó để Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn có trách nhiệm trình Quốc hội, HĐND tiến hành miễn nhiệm tại kỳ họp đó hoặc kỳ họp gần nhất.
Theo Nghị quyết số 96/2023/QH15, Quốc hội sẽ tổ chức lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn vào kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV (dự kiến khai mạc vào ngày 23.10.2023) và HĐND cấp tỉnh, cấp huyện tổ chức lấy phiếu tín nhiệm vào kỳ họp cuối năm 2023.
Ban Công tác đại biểu nêu rõ, thực tế các lần lấy phiếu tín nhiệm trước đây đã khẳng định được vị trí, vai trò của Quốc hội, HĐND trong việc kiểm soát quyền lực nhà nước với các chủ thể giữ vị trí quan trọng trong bộ máy cơ quan nhà nước. Đồng thời, phát huy trách nhiệm của các chủ thể được lấy phiếu trước Quốc hội, HĐND.
Do đó, việc triển khai Nghị quyết số 96/2023/QH15 về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn có ý nghĩa rất quan trọng, cần được quan tâm, chú trọng và phải được chuẩn bị kỹ lưỡng trong lần lấy phiếu tín nhiệm tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khoá XV và kỳ họp cuối năm của HĐND cấp tỉnh, cấp huyện cuối năm 2023 này.