Trước đã khó, giờ càng khó hơn

Chiều 30.10, Quốc hội tiếp tục thảo luận về các chương trình mục tiêu quốc gia. Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) Đào Ngọc Dung đã giải trình, làm rõ một số nội dung đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung đánh giá cao kết quả giám sát của Đoàn giám sát đã đánh giá khách quan, toàn diện quá trình triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia.

Ông khẳng định, trong quá trình giám sát đã tạo chuyển biến căn bản trong nhận thức và hành động của các cấp, các ngành. Sau giám sát này, việc chuyển biến sẽ nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Về chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, khác với nhiệm kỳ trước, nhiệm kỳ này, công việc đòi hỏi phải cao hơn. Trước đây đã khó thì bây giờ khó hơn vì không chỉ giảm nghèo về thu nhập mà đòi hỏi giảm nghèo đa chiều, cao hơn, toàn diện hơn và bền vững.

Thời gian vừa qua, bên cạnh những quyết tâm, việc triển khai chương trình gặp không ít khó khăn, thách thức, trong đó nguyên nhân khách quan tác động từ dịch bệnh COVID-19, tình hình thiên tai, lũ bão, sạt lở ảnh hưởng rất nhiều đến việc triển khai chương trình, tập trung chủ yếu ở những vùng khó khăn.

"Những nguyên nhân này làm đã khó lại càng khó hơn, đã nghèo lại bị tác động nhiều hơn", ông Đào Ngọc Dung nói và cho biết, thời gian này, chương trình lại đang phải tập trung vào lõi nghèo. Vùng khó khăn nhất chính là vùng đồng bào dân tộc miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Bộ trưởng Bộ LĐTBXH thừa nhận thời gian qua còn nhiều điều hạn chế như báo cáo đã chỉ ra. Đặc biệt là vấn đề tỉ lệ hộ nghèo, chất lượng giảm nghèo, tính bền vững của giảm nghèo.

Tuy nhiên, với sự nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là các địa phương, sự vươn lên của các hộ nghèo, hộ cận nghèo đã đạt được kết quả rất đáng ghi nhận. Các chỉ tiêu của Quốc hội đặt ra theo Nghị quyết 24 cơ bản đạt được, rất cơ bản.

Đặc biệt, cộng đồng quốc tế vẫn ghi nhận nước ta là điểm sáng, là nước duy nhất ở châu Á triển khai chương trình đa chiều, bao trùm và bền vững.

Không ai sinh ra và lớn lên lại muốn mình nghèo

Về một số chương trình đại biểu nêu, ông Đào Ngọc Dung cho biết: "Với các chính sách cho không, có tạo sự ỷ lại không? Tôi cho rằng không ai sinh ra và lớn lên lại muốn mình nghèo; không ai không muốn thoát nghèo. Nhưng chỉ vì chưa có khả năng thoát nghèo và nếu còn trong danh sách hộ nghèo thì ít nhất cũng được hưởng chính sách hỗ trợ của Đảng và Nhà nước".

Thời gian qua, chương trình giảm nghèo này được Quốc hội cho phép và thông qua đã không còn chính sách cho không. Trong đó, đã chuyển hoàn toàn sang hỗ trợ có điều kiện về sản xuất, đào tạo nghề.

Thời gian qua, có hàng trăm hộ nghèo tự nguyện viết đơn xin thoát nghèo và chủ động nhường quyền lợi hỗ trợ cho người khác và mong muốn chủ động phấn đấu thoát nghèo, đây là điều cần được biểu dương.

"Người dân cũng nói rất e ngại khi phải nhận danh hiệu này, cảm thấy rất băn khoăn và tự mình muốn vươn lên", ông Dung nói.

Đối với các hộ nghèo không có khả năng lao động, không có khả năng thoát nghèo, Bộ LĐTBXH đang phối hợp với Bộ Tài chính tham mưu cho Chính phủ đưa ra các tiêu chí để những người này có cuộc sống tốt hơn hoặc không thấp hơn hộ nghèo. Việc này cần được cân nhắc thấu đáo.

Về hỗ trợ nhà ở, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, theo tinh thần Quyết định 90 và Nghị quyết 24 của Quốc hội, phấn đấu trong nhiệm kỳ này xóa được khoảng 100.000 căn hộ dột nát khó khăn của hộ nghèo ở 74 huyện nghèo với kinh phí 4.000 tỉ đồng.

Qua thực tiễn triển khai, Bộ trưởng cho biết việc thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững đang triển khai tương đối tốt.

Tuy nhiên, ông cho biết các chương trình đã và đang phải ban hành quá nhiều văn bản. Bình quân một chương trình phải ban hành 60-70 văn bản khác nhau. Trong "rừng" văn bản đó, dù không muốn nhưng vẫn phải ban hành vì thực hiện quy định của pháp luật.

Hơn nữa, việc phân cấp, phân quyền thời gian qua chưa rõ, chưa đến nơi đến trốn, trong đó, dẫn đến tình trạng "dưới chờ trên, trên bảo dưới cứ làm đi nhưng dưới sợ". Các thông tư của Bộ hướng dẫn rồi nhưng cấp dưới lại đề nghị tiếp "hướng dẫn của hướng dẫn". Bộ cũng kiểm tra xem mình có hướng dẫn không đến nơi đến chốn hay chưa rõ, nhưng không phải thế.

Ngoài ra, việc phân bổ các dự án nhỏ lẻ, manh mún quá nhiều; cùng với đó việc giao vốn chậm, nhỏ giọt…

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng Quốc hội nên cho phép thí điểm trao quyền trọn gói cho cấp huyện được chủ động quyết định điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn từ các chương trình và giữa các chương trình với nhau; trong đó mỗi tỉnh chọn một hai huyện làm thí điểm.