Quy định chặt việc công nhận liệt sĩ, bệnh binh thời bình

Tiếp tục chương trình làm việc phiên họp 47, ngày 11.8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi).

Một trong những nội dung mà Chính phủ xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội là việc công nhận liệt sĩ, bệnh binh thời kỳ đất nước hoà bình (thời bình).

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) Đào Ngọc Dung cho biết, theo quy định hiện hành, người dũng cảm cứu người, cứu tài sản của nhà nước và nhân dân mà chết thì được xem xét công nhận liệt sĩ.

Tuy nhiên, thực tiễn áp dụng quy định này, nhiều trường hợp chết đuối nước khi cứu người, cứu tài sản hoặc tham gia phòng, chống bão lũ, chết do tai nạn khi làm nhiệm vụ… dù rất cần phải tuyên dương, ghi nhận trong xã hội, song việc được công nhận liệt sĩ làm dư luận xã hội không đồng tình.

Sau khi xem xét, Chính phủ sửa đổi tại Điều 14 của dự thảo Pháp lệnh theo hướng chỉ xem xét đối với những trường hợp chết do có hành động đặc biệt dũng cảm thực hiện các công việc đặc biệt nguy hiểm, cấp bách, để cứu người, cứu tài sản của nhà nước, nhân dân; là những tấm gương, có ý nghĩa tôn vinh, giáo dục và lan tỏa rộng rãi trong xã hội.

Những trường hợp khác hướng chuyển sang khen thưởng theo pháp luật Thi đua khen thưởng (huy chương, huân chương) và thực hiện trợ cấp mai táng hoặc hưởng chính sách tử tuất theo Luật Bảo hiểm xã hội.

Bên cạnh đó, Chính phủ đề xuất là không tiếp tục công nhận bệnh binh mới là đối tượng người có công; trừ các trường hợp làm nhiệm vụ đặc biệt nguy hiểm, cấp bách làm suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên. Bệnh binh mới từ khi pháp lệnh sửa đổi có hiệu lực, hưởng chế độ theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.

Đối với các trường hợp là bệnh binh đang hưởng theo pháp lệnh hiện hành thì tiếp tục được hưởng theo quy định.

Tôn vinh không đúng sẽ dẫn tới tác động ngược

Thẩm tra vấn đề này, Chủ nhiệm Uỷ ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, đa số ý kiến Ủy ban tán thành với đề xuất của Chính phủ, sửa đổi theo hướng quy định điều kiện chặt chẽ hơn ý kiến khác đề nghị giữ nguyên như quy định hiện hành.

Các ý kiến này cho rằng việc bổ sung tính chất công việc, hiệu ứng của hành động và nâng mức độ dũng cảm, cứu người, cứu tài sản, sẽ đảm bảo điều kiện chặt chẽ hơn, xứng đáng hơn.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, việc công nhận liệt sĩ, thương binh trong thời bình phải rà soát chặt chẽ tiêu chuẩn vì đây là sự tôn vinh chứ không chỉ là vấn đề trợ cấp. "Cần phải rà soát chặt chẽ để tôn vinh, tránh trường hợp tôn vinh không đúng thì có tác động ngược" - Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nói.

Cho ý kiến vào nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị nghiên cứu kỹ và làm rõ đạo lý của vấn đề.

"Liệt sĩ hi sinh trong chiến đấu thì rõ ràng nhưng thời bình này không quy định chặt chẽ thì việc ai cũng đề nghị, bất cứ sự mất mát nào cũng đề nghị liệt sĩ thì phải cân nhắc" - Chủ tịch Quốc hội nêu quan điểm.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng trường hợp đặc biệt dũng cảm, thực hiện công việc cấp bách cứu tài sản của nhân dân, nhà nước thì trường hợp đó mới có tôn vinh, hình ảnh mới lan tỏa rộng rãi trong xã hội. Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị phải quy định rất chặt chẽ, xứng đáng hơn.