Yếu tố then chốt trong phòng chống rửa tiền phòng, chống tham nhũng

Chiều 20.10, trong chương trình kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tờ trình dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi).

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, bên cạnh những kết quả đã đạt được, Luật Phòng, chống rửa tiền còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động phòng, chống rửa tiền, cần được nghiên cứu, sửa đổi, hoàn thiện.

Việc hoàn thiện quy định pháp luật là một trong những yếu tố then chốt thúc đẩy công tác phòng chống rửa tiền nói riêng và phòng, chống tham nhũng nói chung.

Theo báo cáo đánh giá rủi ro quốc gia của Việt Nam về rửa tiền, tài trợ khủng bố giai đoạn 2012 – 2017, nhóm tội phạm về tham nhũng là nhóm tội phạm nguồn của tội rửa tiền được đánh giá có nguy cơ rửa tiền từ mức “trung bình cao” đến mức “cao”. Do vậy, hiệu quả điều tra, truy tố, xét xử tội phạm rửa tiền sẽ góp phần đáng kể tăng cường hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng.

Về giao dịch chuyển tiền điện tử, dự thảo Luật bổ sung quy định trách nhiệm của các tổ chức tham gia vào giao dịch chuyển tiền điện tử phải có chính sách, quy trình quản lý rủi ro để thực hiện, từ chối, tạm dừng, kiểm soát sau giao dịch. Báo cáo giao dịch đáng ngờ các giao dịch chuyển tiền điện tử không chính xác, đầy đủ các thông tin theo yêu cầu.

Thường xuyên đổi tiền lẻ sang tiền chẵn được xem là dấu hiệu đáng ngờ rửa tiền

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Vũ Hồng Thanh đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ các dấu hiệu đáng ngờ cơ bản tại Điều 27 và phân định phù hợp với hoạt động của các tổ chức tài chính và tổ chức, cá nhân kinh doanh ngành nghề phi tài chính có liên quan.

Ủy ban Kinh tế thống nhất việc quy định các dấu hiệu đáng ngờ bao gồm dấu hiệu đáng ngờ cơ bản và dấu hiệu đáng ngờ theo các lĩnh vực cụ thể. Tuy nhiên cần nghiên cứu bao quát cả các lĩnh vực khác thuộc đối tượng báo cáo nhưng chưa được quy định các dấu hiệu đáng ngờ cụ thể (như lĩnh vực luật sư, công chứng, kế toán, kiểm toán, kinh doanh kim loại quý, đá quý…).

Mặt khác, khối lượng báo cáo là tương đối lớn trong khi quy định các dấu hiệu đáng ngờ phần lớn vẫn là những dấu hiệu định tính, chưa thật sự rõ ràng và rất khó để xác định dấu hiệu đáng ngờ. Ví dụ như: một số dấu hiệu “tỷ lệ chiết khấu với giá trị cao so với bình thường”; “Khách hàng yêu cầu thay đổi người thụ hưởng đã chỉ định bằng người không có mối quan hệ rõ ràng với bên mua bảo hiểm”; “Khách hàng thường xuyên đổi tiền có mệnh giá nhỏ sang mệnh giá lớn”…

Do đó, đề nghị tiếp tục rà soát, điều chỉnh bảo đảm hợp lý và khả thi.

Ủy ban Kinh tế cho biết, có ý kiến đề nghị làm rõ quy định về “dịch vụ khác” (tại khoản 1) gắn với chủ thể là Bộ Tài chính hay gắn với hoạt động “trò chơi có thưởng”.

Nếu gắn với hoạt động “trò chơi có thưởng trừ trò chơi trên mạng viễn thông, mạng internet và dịch vụ khác” thì cần xác định nội dung về dịch vụ khác sẽ thuộc trách nhiệm quản lý của cơ quan, đơn vị hay bộ, ngành nào. Từ đó bảo đảm minh bạch, rõ ràng trong quá trình triển khai, tránh chồng chéo hoặc bỏ sót.

Có ý kiến đề nghị bổ sung quy định trách nhiệm của Thanh tra Chính phủ vì đây là cơ quan có trách nhiệm thực thi chức năng quản lý nhà nước về thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo về phòng, chống tham nhũng. Đề nghị bổ sung trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường do liên quan đến phòng, chống rửa tiền trong lĩnh vực đất đai, bất động sản.

Nghiên cứu việc bổ sung quy định bắt buộc giao dịch qua ngân hàng đối với các hoạt động như mua, bán, cho thuê bất động sản; mua, bán sáp nhập doanh nghiệp...