Đây là nội dung được Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm trình bày trong tờ trình về Dự án Luật Cư trú (sửa đổi) sáng nay (23.5) tại Kỳ họp 9, Quốc hội khoá XIV.
Theo Bộ trưởng Bộ Công an, Luật Cư trú hiện hành quy định các điều kiện riêng đối với việc đăng ký thường trú vào thành phố trực thuộc Trung ương so với đăng ký thường trú vào tỉnh.
Việc quy định riêng này nhằm hạn chế tình trạng di dân từ nông thôn đến các thành phố lớn, giảm áp lực cho hệ thống cơ sở hạ tầng và chính sách an sinh xã hội của các đô thị này.
Tuy nhiên, thực tế những năm qua cho thấy, quy định này không thực sự phát huy hiệu quả, tình trạng gia tăng dân số cơ học, di dân từ các tỉnh, nông thôn đến các thành phố lớn, trong đó có các thành phố trực thuộc Trung ương vẫn rất cao.
“Nhiều người dân mặc dù không có hộ khẩu tại đây nhưng vẫn sinh sống, làm việc, tuy nhiên họ và gia đình gặp nhiều khó khăn trong học tập, lao động, hưởng các dịch vụ xã hội” – Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm nói và cho rằng, việc quy định riêng các điều kiện đăng ký thường trú ở các thành phố trực thuộc Trung ương đã ảnh hưởng đến quyền tự do cư trú của công dân theo quy định của Hiến pháp năm 2013.
Do vậy, Dự thảo Luật Cư trú sửa đổi đã thống nhất bỏ các quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc Trung ương.
“Tức là không có quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc Trung ương; việc đăng ký thường trú tại tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là như nhau, không có sự phân biệt và được áp dụng chung, thống nhất trên toàn quốc” – Bộ trưởng Tô Lâm nói.
Thẩm tra vấn đề này, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng nhiều ý kiến tán thành việc bỏ các quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc trung ương sẽ bảo đảm tốt hơn quyền tự do cư trú của công dân.
Tuy nhiên, có ý kiến trong Uỷ ban Pháp luật cho rằng, việc bỏ các quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc trung ương là vấn đề cần cân nhắc thận trọng.
Việc công dân đăng ký thường trú vào thành phố trực thuộc trung ương phải đáp ứng những điều kiện chặt chẽ hơn là cần thiết để bảo đảm hài hòa giữa quyền tự do cư trú của công dân với khả năng đáp ứng các dịch vụ thiết yếu về bảo đảm an sinh xã hội cũng như yêu cầu bảo đảm an ninh, trật tự tại các đô thị lớn.
Bổ sung một số trường hợp xóa đăng ký thường trú
Dự thảo Luật bổ sung 4 trường hợp cần xóa đăng ký thường trú; trong đó còn trường hợp có ý kiến khác nhau là: “Công dân vắng mặt tại nơi thường trú từ trên 12 tháng liên tục mà không đăng ký tạm trú ở nơi nào hoặc không khai báo tạm vắng với Công an xã, phường, thị trấn nơi thường trú, trừ trường hợp xuất cảnh ra nước ngoài”.
Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng bổ sung quy định công dân được đăng ký lại nơi thường trú ban đầu khi trở về địa phương sinh sống. Việc xác định thời điểm 12 tháng liên tục vắng mặt tại nơi thường trú của công dân được thực hiện qua công tác kiểm tra về cư trú của Công an xã, phường, thị trấn.