Đề nghị Công đoàn có quyền kiến nghị khởi tố hành vi trốn đóng bảo hiểm

Chiều 2.11, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).

Theo đó, dự thảo luật bổ sung quy định trách nhiệm của các cơ quan trong xác định và quản lý đối tượng thuộc diện tham gia BHXH (Điều 29); đồng thời, đã sửa đổi, bổ sung nhiều biện pháp xử lý, chế tài xử lý tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH.

Trong đó quy định cụ thể hành vi: chậm đóng BHXH và trốn đóng BHXH; quy định nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền chậm đóng, trốn đóng (như lĩnh vực thuế).

Quy định việc quyết định ngừng sử dụng hóa đơn đối với người sử dụng lao động chậm đóng, trốn đóng BHXH từ 6 tháng trở lên, đã áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính mà vẫn không đóng hoặc đóng không đủ số tiền BHXH bắt buộc phải đóng.

Cơ quan BHXH có quyền khởi kiện và kiến nghị khởi tố đối với trường hợp có dấu hiệu phạm tội trốn đóng BHXH theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Về việc xử lý vi phạm chậm đóng, trốn đóng BHXH bắt buộc, đại biểu Nguyễn Thị Yến - Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đề nghị bổ sung thêm cơ quan có thẩm quyền lập hồ sơ kiến nghị khởi tố theo quy định của pháp luật.

Trong đó, đại biểu đề nghị bổ sung tổ chức Công đoàn có quyền kiến nghị khởi tố hoặc các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội qua giám sát cũng có quyền kiến nghị khởi tố chứ không phải chỉ có một đơn vị BHXH.

Với hành vi trốn đóng, chậm đóng bảo hiểm, đại biểu Huỳnh Thị Phúc - Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu - cho biết, dự thảo luật chưa đặt trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước ở lĩnh vực BHXH.

Cần lượng hóa trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan thực hiện chính sách BHXH để tình trạng trốn đóng, chậm đóng giảm chứ không thể gia tăng theo tốc độ như thời gian qua.

Theo đại biểu, nhiều doanh nghiệp FDI ngoài việc chậm đóng thì còn trốn đóng khi doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất đã để lại hàng trăm nghìn người lao động vất vả trong thụ hưởng chính sách ốm đau, thai sản.

Về việc xử lý, đại biểu cho rằng, với tình trạng hiện nay, dự thảo luật không nên quy định việc trốn đóng BHXH 6 tháng trở lên thì phải ngừng sử dụng hóa đơn.

Bởi khi đã trốn đóng bảo hiểm thì phải áp dụng quy định pháp luật hình sự chứ chỉ dừng ở mức ngừng hóa đơn sẽ không đủ sức răn đe, tác động đến doanh nghiệp. Việc ngừng hóa đơn chỉ áp dụng khi chậm đóng bảo hiểm bắt buộc.

Khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử trốn đóng BHXH gần như bằng 0

Phát biểu ý kiến, Bí thư Thành ủy Hải Phòng Lê Tiến Châu nêu rõ, hành vi trốn đóng BHXH là vi phạm pháp luật hình sự. Tuy nhiên, từ trước đến giờ, việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử gần như bằng 0. Vậy, quy định hành vi này trong thực tế ra sao, nghẽn ở chỗ nào, tại sao có quy định rồi mà mãi không xử lý được trong khi hành vi trốn đóng rất phổ biến?

Đại biểu Nguyễn Thanh Hải - Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) cấp cao tại Hà Nội (Đoàn Thừa Thiên Huế) - nêu thực tế nhiều doanh nghiệp lách luật để “né” đóng BHXH cho người lao động.

“Chúng ta cũng thấy, doanh nghiệp đóng BHXH cho người lao động mất khoảng 25% chi phí sản xuất, một con số rất nhiều ảnh hưởng đến chi phí của doanh nghiệp. Nên doanh nghiệp sẽ tìm cách né tránh” - đại biểu nói và cho biết, doanh nghiệp né tránh bằng cách cho người lao động trợ cấp, nhận bổ sung chứ không tính vào tiền lương.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Thanh Hải, thời gian qua, rất hiếm trường hợp xử lý, có chăng xử lý thì xử lý hình sự đối với pháp nhân chứ chưa có trường hợp nào xử lý đối với cá nhân.

“Đây cũng là vấn đề đặt ra của các cơ quan Nhà nước để quản lý, cần có một chính sách để quản lý hợp lý đối với các quy định của doanh nghiệp lách luật” - ông Nguyễn Thanh Hải nhấn mạnh.