Về các báo cáo của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật về rà soát các văn bản pháp luật trong thời gian qua, Chủ tịch Quốc hội nêu vấn đề: 

“Chúng ta đã nhận diện hiện nay có một bộ phận cán bộ công chức đùn đẩy né tránh trách nhiệm, sợ sai, không dám làm, làm không hết chức năng, nhiệm vụ được giao.

Đại biểu Quốc hội đặt ra lý do vì sao có tình trạng đó? Là do vướng mắc về pháp luật hay do khâu tổ chức thực hiện hay cả hai? Mức độ của nó đến đâu?”

Để giải đáp bài toán đó, tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 101/2023/QH15 giao Chính phủ tổng rà soát hệ thống pháp luật (từ luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, nghị định, thông tư), tập trung vào 22 lĩnh vực trọng tâm.

Sau đó, Chính phủ đã thành lập tổ công tác do Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang làm tổ trưởng. Để bảo đảm tính độc lập, hỗ trợ cho tổ công tác của Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng thành lập tổ công tác.

Theo Chủ tịch Quốc hội, kết quả rà soát tuy độc lập nhưng hai bên đều đi đến nhận định chung là hệ thống pháp luật cơ bản đều phù hợp với chủ trương đường lối chính sách của Đảng, tương thích với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Hệ thống pháp luật cơ bản đáp ứng yêu cầu đầy đủ, đồng bộ, thống nhất, khả thi, kiến tạo phát triển đất nước ổn định và hội nhập quốc tế. Kết quả rà soát cũng cho thấy hệ thống pháp luật ngày càng được hoàn thiện, đầy đủ hơn.

“Kết luận này cũng giải đáp câu chuyện bây giờ không làm được gì thì tất cả đều đổ lỗi cho thể chế hết là không đúng. Vừa qua tôi cũng được Trung ương mời làm báo cáo viên cho 3 lớp Ủy viên Trung ương Đảng. Nhiều đồng chí cũng nói chả nhẽ năm ngoái tăng trưởng hơn 8% là do hệ thống pháp luật năm ngoái tốt hơn năm nay", Chủ tịch Quốc hội nói và khẳng định không phải thế.

Ở chiều ngược lại, theo Chủ tịch Quốc hội, nếu nói tất cả là do tổ chức thực hiện thì cũng không đúng. Kết quả rà soát cũng chỉ ra có những vướng mắc, chồng chéo, chưa hợp lý trong hệ thống pháp luật nhưng số lượng văn bản và nội dung có mâu thuẫn, chồng chéo là không có nhiều.

Nhiều nội dung bộ ngành, địa phương đưa lên thực tế không phải do vướng mắc mà do chưa có văn bản hướng dẫn chi tiết hoặc cách hiểu chưa đúng. Thậm chí cũng có tình trạng hỏi nhưng bộ ngành không trả lời, trả lời chung chung.

Chủ tịch Quốc hội nêu, kết luận chỉ ra 70% nội dung được phát hiện có mâu thuẫn, chồng chéo nằm trong hệ thống các luật sẽ được giải quyết qua việc bấm nút thông qua tại kỳ họp này.

Bên cạnh đó, một số nội dung nữa đã được đưa vào chương trình xây dựng pháp lệnh năm 2024. 30% nội dung còn lại có bất cập, vướng mắc sẽ đưa vào Nghị quyết tại kỳ họp này, giao các cơ quan liên quan tiếp tục nghiên cứu xây dựng chính sách để sửa đổi, bổ sung.

Cũng theo Chủ tịch Quốc hội, hiện nay có một số vướng mắc nữa không phải do luật pháp mà cần có quyết sách của cấp có thẩm quyền như tại một số dự án có sai phạm, qua thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra, xét xử thì cán bộ vi phạm đã bị xử lý kỷ luật.

Hiện nay Chính phủ, lãnh đạo chủ chốt, Bộ Chính trị đã có chỉ đạo đồng ý xây dựng đề án, quyết tâm chính trị để xử lý vấn đề này. Đề án rất công phu, tâm huyết đã được trình một lần nhưng chưa đạt yêu cầu. Do đó, Chính phủ đang tiếp tục thực hiện để xử lý những vấn đề này.