Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã có Tờ trình về dự thảo Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030, gửi Bộ Tư pháp thẩm định.

Bộ Nội vụ cho biết, căn cứ nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, của Chính phủ và hướng dẫn của các cơ quan trung ương, các địa phương đã thực hiện triển khai thực hiện việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019-2021 theo các mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ đề ra tại Nghị quyết 37-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 56/2017/QH14 của Quốc hội.

Theo đó, trong giai đoạn 2019-2021, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành 48 nghị quyết để sắp xếp 21 đơn vị hành chính cấp huyện và 1.056 đơn vị hành chính cấp xã tại 45 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Qua đó, giai đoạn này đã giảm được 8 đơn vị hành chính cấp huyện và 561 đơn vị hành chính cấp xã.

Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã đã góp phần tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Cụ thể, đã giảm 3.437 cơ quan ở cấp xã và 429 cơ quan ở cấp huyện, tinh giản biên chế (đến tháng 4.2022 đã giảm 361/706 (51,1%) cán bộ, công chức cấp huyện; 6.657/9.705 (68,6%) cán bộ, công chức cấp xã). Giảm chi ngân sách nhà nước (trong giai đoạn 2019-2021) là 2.008,63 tỉ đồng.

Việc sắp xếp đơn vị hành chính cũng góp phần cơ cấu lại và nâng cao chất lượng, trách nhiệm công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; góp phần mở rộng không gian phát triển, tập trung nguồn lực, phát huy tiềm năng, lợi thế sẵn có của các địa phương để phát triển bền vững.

Sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính, các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị ở những địa phương (cấp huyện, xã) thực hiện sắp xếp đều được kiện toàn và bảo đảm thực hiện đầy đủ, có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ được giao, quốc phòng, an ninh được giữ vững, trật tự, an toàn xã hội được đảm bảo, đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện, không phát sinh khiếu nại, tố cáo do việc sắp xếp đơn vị hành chính.

Bộ Nội vụ cũng cho biết, cùng với những kết quả tích cực đã đạt được nêu trên, việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019-2021 cũng còn một số khó khăn, vướng mắc. 

Đặc biệt là những vướng mắc trong việc bố trí, sắp xếp, giải quyết chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức dôi dư do sắp xếp đơn vị hành chính. Chất lượng đô thị (do nhập đơn vị hành chính nông thôn vào đơn vị hành chính đô thị) chưa đảm bảo theo quy định; việc sắp xếp, xử lý trụ sở làm việc, tài sản công của cơ quan, tổ chức ở các đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp chưa hiệu quả; công tác hướng dẫn việc thực hiện chế độ, chính sách đặc thù đối với các đơn vị hành chính mới được thành lập chưa kịp thời….

Những vướng mắc, bất cập nêu trên do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân từ thể chế, chính sách và quy định của pháp luật chưa phù hợp với thực tiễn, chậm sửa đổi, bổ sung gây lúng túng trong quá trình thực hiện.

Theo Bộ Nội vụ, từ những kết quả đạt được trong việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2019-2021, để thực hiện chủ trương của Đảng (Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 25.10.2017 của Hội nghị Trung ương 6 khoá XII, Nghị quyết 37-NQ/TW ngày 24.12.2018, Kết luận số 48-KL/TW ngày 30.1.2023 của Bộ Chính trị) và thực hiện nhiệm vụ của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội giao (tại Nghị quyết số 595/NQ-UBTVQH15) thì việc Chính phủ xây dựng, trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030 là cần thiết.