Thiệt thòi lớn nhất chính là người bệnh

Như Lao Động đã phản ánh, thời gian qua, nhiều bệnh viện trên phạm vi cả nước đang có tình trạng thiếu vật tư y tế, hóa chất, sinh phẩm xét nghiệm.

Đặc biệt là thiếu thuốc men, thậm chí “đắp chiếu” cả máy móc thiết bị. Trong đó, có cả tình trạng nhiều loại thuốc trong danh mục bảo hiểm y tế (BHYT) chi trả nhưng bệnh nhân phải mua bên ngoài do bên trong bệnh viện thiếu thuốc.

Một trong những nguyên nhân được Bộ Y tế chỉ ra đó là do tâm lý lo ngại, sợ sai, sợ được thanh tra, kiểm tra. Do vậy không dám làm, không dám đấu thầu, mua sắm của một số địa phương và đơn vị.

Theo đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP.HCM), nếu ví von rằng, hệ thống y tế đang mắc phải căn bệnh “thập tử nhất sinh” thì bên cạnh các bộ phận “hoại tử” phải loại bỏ, cũng phải giữ cho thể trạng sống của cả hệ thống. Còn nếu để cả hệ thống "chết" thì người bệnh chính là người phải trả giá đầu tiên.

Nhấn mạnh, không “bênh vực cho hành vi sai trái”, song bà Phương Lan đặt vấn đề: "Tại sao bây giờ lại bị nhiều vi phạm như vậy và làm như thế nào để chấm dứt tình trạng này trong thời gian tới? Phải làm sao để người ta không thể sai, không dám sai như vậy? Chúng ta phải nhìn tận gốc của vấn đề".

Bà Phong Lan phân tích nhiều bất cập nên có tình trạng cán bộ "sợ sai" dẫn tới thiếu thuốc, trang thiết bị y tế trong đó có cơ chế đấu thầu thuốc.

“Đấu thầu về thuốc bao nhiêu năm nói mãi rồi, chúng ta vẫn theo cơ chế “càng rẻ càng tốt” và năm sau phải rẻ hơn năm trước. Thậm chí, có những trường hợp đấu thầu, trúng thầu, chọn giá rẻ nhất rồi nhưng sau đó vài tháng, một địa phương khác trúng thầu với giá thấp hơn lại phải áp theo giá đó. Đây là một cơ chế bất cập. Trong khi đó, mục tiêu cao nhất của đấu thầu là để cho người bệnh có thuốc, trang thiết bị đảm bảo chất lượng với giá hợp lý nhất” - đại biểu Lan nói.

GS.TS Nguyễn Anh Trí - Đại biểu Quốc hội khoá XV (đoàn Hà Nội) - cho rằng, hoạt động mua sắm thuốc men, vật tư sinh phẩm đang bị đứt gãy nghiêm trọng vì các nhà thầu rất dè dặt cung cấp, vì các công ty tư vấn thẩm định hoặc tan vỡ hoặc tạm nghỉ.

Mặt khác, việc phê duyệt của các cơ quan quản lý như Sở Y tế, Bộ Y tế đang bị “đình đốn” vì họ còn phải "bận" làm những việc quan trọng hơn, “sinh tử” với chính họ hơn như giải trình phục vụ cho công tác thanh tra, điều tra và thế là hoạt động khám, chữa bệnh đã bị ảnh hưởng rất lớn. 

“Thiệt thòi lớn nhất đã xảy ra cho chính người bệnh, cho chính người dân. Cán bộ y tế chúng tôi đang nhìn thấy và rất đau lòng về điều đó. Cán bộ y tế muốn làm nhưng vì thiếu một hành lang pháp lý đầy đủ và phù hợp nên không thể làm được” - đại biểu Trí nhấn mạnh.

Giải pháp nào cho ngành y?

Về giải pháp trong thời gian tới liên quan tới ngành y, đại biểu Trí cho rằng, cần tập trung nguồn lực để giải quyết những vấn đề cấp bách của y tế như về nhân lực, nhân sự, cơ chế bảo vệ, đảm bảo quyền lợi hợp lý cho cán bộ y tế và các biện pháp ngăn chặn tiêu cực trong ngành y. Đặc biệt hơn cả là hoàn thiện thể chế đồng bộ những vấn đề về pháp lý trong ngành Y tế.

Ông Trí cho rằng, trước mắt cần triển khai cho được những nội dung của Nghị quyết 30, Nghị quyết 43 của Quốc hội, Nghị quyết 21 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để mua sắm, để chống dịch, để khám bệnh, chữa bệnh và cũng để soi xét những vấn đề sai phạm cho thấu lý đạt tình.

Tiếp đó, phải ưu tiên sửa đổi các văn bản pháp lý bao gồm Luật Khám chữa bệnh, Luật Bảo hiểm y tế, Luật Phòng, chống dịch và cả những luật khác có liên quan như về giá, Luật Đấu thầu, mua sắm, Luật Tài sản công. Kể cả những nghị định, thông tư có liên quan, đặc biệt những vấn đề như xã hội hóa, tự chủ bệnh viện.

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan cho rằng, giải pháp trong thời gian tới đó là cần khẩn trương nghiên cứu chế độ đãi ngộ cho nhân viên y tế một cách thỏa đáng. Thứ hai về chính sách, phải khẩn cấp xem lại những quy định về đấu thầu, về mua sắm trang thiết bị khi các bệnh viện đều gặp 3 vấn đề cung ứng, điều trị và dự phòng thiếu thốn.