Không bắt kịp khoa học công nghệ sẽ ở lại phía sau

Chiều 15.9, tham dự và chủ trì Hội nghị “Đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, hiện tại dịch COVID-19 diễn ra hết sức phức tạp cả trong nước và trên thế giới. Đây là yếu tố khách quan nhưng đã làm đảo lộn cuộc sống của nhiều người, cách quản lý. 

Trong đó, cần vận dụng khoa học công nghệ trong bối cảnh cuộc cách mạng khoa học công nghệ 4.0 đang diễn ra trên toàn cầu. Cần tranh thủ được những mặt tích cực và hạn chế được những mặt tiêu cực của khoa học công nghệ.

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, thế giới của ngày hôm nay không phải là thế giới của ngày hôm qua do sự phát triển như vũ bão của khoa học và công nghệ. Khoa học trên thế giới đã thay đổi mọi mặt của đời sống kinh tế xã hội. Nếu ai không bắt kịp khoa học công nghệ thì người đó sẽ ở lại phía sau.

Phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ được coi là sức mạnh mềm, thế giới mềm, thậm chí là chiến lược cạnh tranh quốc gia. Do đó, đây là cơ hội nhưng cũng là thách thức lớn toàn cầu, đòi hỏi sự thay đổi tư duy nhìn ra thế giới, tư duy quản trị đất nước.

"Nếu chúng ta không muốn là một cỗ xe ngựa sau khi thế giới đã phát minh ra ô tô, chúng ta cần thay đổi tư duy và hành động gắn với bối cảnh thế giới hiện nay, gắn với phát triển khoa học và gắn với đội ngũ trí thức" - Thủ tướng nói.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh, Đảng và Nhà nước rất quan tâm tới sự phát triển của khoa học công nghệ và đội ngũ trí thức trong tất cả các lĩnh vực. Những năm gần đây, chúng ta đã chứng kiến sự phát triển của khoa học công nghệ trong mọi mặt của đời sống ở nước ta. Rất nhiều lĩnh vực có thể tự hào, biến không thành có, biến khó thành dễ.

Thủ tướng cho rằng, cần có hệ sinh thái khoa học công nghệ rộng lớn hơn để phát triển ý tưởng, phương pháp, cách làm và sản xuất ra những sản phẩm có giá trị hàm lượng khoa học công nghệ cao, đóng góp cho nhiều cho đất nước. 

Thủ tướng cũng lưu ý việc truyền đạt ý tưởng khoa học, ý tưởng quản lý không được cặn kẽ nên mỗi người làm một kiểu, hiểu một kiểu trong công tác phòng chống dịch. Nếu có F0 phải phong toả ở diện hẹp nhất nhưng có nơi lại phong toả cả xã, nếu có một xã lại phong toả luôn cả huyện. Không những vậy, địa phương đó cũng không đặt ra mục tiêu, lộ trình, phương pháp phong toả để làm gì?. Do đó, cần làm khoa học, dễ hiểu, dễ giám sát, dễ kiểm tra. Cần khoa học từ tổng thể đến cụ thể, từ cụ thể này lại khái quát thành tổng thể.

Xây dựng chiến lược phát triển khoa học công nghệ

Thủ tướng biểu dương các nhà khoa học đại diện cho trí tuệ xuất sắc, tinh thần cống hiến cho khoa học công nghệ, cho đất nước. Nhiều nhà khoa học cuộc sống còn đối mặt với khó khăn, vất vả nhưng hết lòng, hết sức cống hiến cho khoa học, cho đất nước, điều này thật đáng trân trọng, đáng tôn vinh. 

Thủ tướng khẳng định, trong thời gian tới, Chính phủ sẽ xây dựng chiến lược phát triển khoa học công nghệ, có chính sách khuyến khích tạo môi trường hệ sinh thái cho các nhà khoa học cống hiến một cách hiệu quả.

Đại hội XIII của Đảng đã xác định các trọng tâm, đột phá chiến lược và nhiệm vụ chủ yếu, Thủ tướng khẳng định, điều đó đòi hỏi chúng ta phải có nhận thức mới, tư duy khoa học mới gắn với những giải pháp thiết thực hiệu quả đưa chủ trương đường lối của Đảng vào thực tiễn, nhất là đưa khoa học công nghệ trở thành động lực của phát triển, góp phần đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững.

Thủ tướng cũng nêu rõ, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng cũng xác định con người là trung tâm, là chủ thể, là nguồn lực quan trọng nhất và là mục tiêu của sự phát triển, phát triển giáo dục đào tạo cùng với phát triển khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu. Chính vì vậy, yêu cầu đặt ra là phải phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, gắn kết hài hòa hiệu quả với phát triển khoa học công nghệ và đội ngũ trí thức. Đặc biệt, đội ngũ trí thức phải có tâm huyết đam mê khoa học, yêu đất nước, con người Việt Nam.

Trong bối cảnh trong nước thế giới có nhiều khó khăn, thách thức, Thủ tướng đề nghị với vai trò là tổ chức đại diện cho trí thức khoa học công nghệ, Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam và các tổ chức thành viên cần làm tốt hơn nữa vai trò nòng cốt chính trị, động viên các hội viên triển khai hiệu quả chương trình hành động đã đặt ra.

Về một số nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, Thủ tướng đề nghị các nhà khoa học quan tâm đến việc tổng kết thực tiễn, bổ sung hoàn thiện lý luận xây dựng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam; những vấn đề biến đổi khí hậu, dịch bệnh COVID-19, phát triển công nghiệp, công nghiệp dược, nghiên cứu, chế tạo vaccine…

Một lần nữa Thủ tướng khẳng định, Chính phủ sẽ tập trung hoàn thiện thể chế cho khoa học công nghệ, xây dựng một chiến lược phát triển khoa học công nghệ. Sẽ có chính sách khuyến khích tạo môi trường, hệ sinh thái cho các nhà khoa học cống hiến một cách có hiệu quả. Bên cạnh đó có những chính sách đầu tư về cơ sở vật chất theo hướng có trọng tâm, trọng điểm; quan tâm đến việc có những diễn đàn lắng nghe tiếng nói của đội ngũ trí thức.