Phải bảo đảm cho hợp tác xã phát triển thực chất, hấp dẫn

Chiều 1.11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 4, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi).

Phát biểu ý kiến đại biểu Trần Thị Hiền (Hà Nam) cho rằng, hạn chế rất lớn của kinh tế tập thể, hợp tác xã (HTX) hiện nay là quy mô của HTX nói chung còn hạn chế, đóng góp rất khiêm tốn vào GDP. Trong giai đoạn 2013 – 2020, khu vực này chỉ đóng góp chưa đến 3,9%/năm. 

Đại biểu cho biết, HTX vẫn rất khó khăn trong hoạt động, khó thu hút thành viên. Cùng với đó, các HTX gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận vốn, tín dụng. Để các HTX hoạt động hiệu quả, cạnh tranh với khu vực doanh nghiệp không hề đơn giản.

Điều này dẫn đến thực trạng ở một số địa phương, việc phát triển HTX còn mang tính phong trào, hình thức. “Khi thành lập, ra mắt thì khá rầm rộ nhưng sau một thời gian xuống kiểm tra thì hoạt động khá èo uột” - bà Trần Thị Hiền nêu rõ. 

Theo bà Hiền, việc sửa luật cần khắc phục được điều này, có những quy định cụ thể để thúc đẩy khu vực kinh tế tập thể, HTX phát triển, tăng đóng góp vào GDP.

“Đây là điều mà cơ quan soạn thảo cần cân nhắc kỹ hơn. Phải bảo đảm cho HTX phát triển mang tính thực chất, hấp dẫn thành viên hơn, gỡ các vướng mắc về vốn, tín dụng; đồng thời phải bớt được tính hình thức” - bà Hiền lưu ý.

Đại biểu đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Nam cũng băn khoăn dự án Luật sửa đổi nhiều vấn đề về quyền, thủ tục, nhưng “những chính sách hỗ trợ để HTX bứt phá còn mờ nhạt, chung chung”.

Khuyến khích thành viên tham gia

Dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi) quy định “Hợp tác xã là tổ chức kinh tế hợp tác, đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất 5 thành viên chính thức tự nguyện thành lập”, tức giảm 2 thành viên so với quy định hiện hành.

Theo bà Hiền, một trong những vấn đề ảnh hưởng đến năng lực sản xuất kinh doanh và cạnh tranh của HTX là dựa vào lợi thế quy mô thành viên. Bên cạnh đó, theo quy định của các quốc gia trên thế giới, HTX được thành lập đều từ ít nhất 7 thành viên trở lên.

“Việc giảm từ 7 thành viên theo Luật hiện hành xuống 5 thành viên là không phù hợp với xu hướng mở rộng thành viên tham gia HTX như dự thảo luật, phát huy dân chủ thông qua quyền đại diện thành viên. Vì vậy, nên giữ như quy định của Luật hiện hành” - bà Hiền lưu ý.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Yến (Đoàn Bà Rịa-Vũng Tàu), đến thời điểm hiện nay, pháp luật về hợp tác xã của Việt Nam cơ bản đầy đủ. Tuy nhiên, việc triển khai thực tế gặp nhiều khó khăn, bất cập, chưa khuyến khích thành viên tham gia vào phát triển hợp tác xã, tình trạng hỗ trợ đầu tư các hợp tác xã tràn lan, không trọng điểm, làm giảm hiệu ứng các chính sách hỗ trợ, làm tăng tư tưởng trông chờ hỗ trợ của hợp tác xã.

Vì vậy, đại biểu Nguyễn Thị Yến đề nghị Ban soạn thảo thể chế hóa các quy định pháp luật vào dự thảo Luật hợp tác xã cần: Nâng cao nhận thức về kinh tế tập thể với nòng cốt là hợp tác xã vẫn tiếp tục phát triển, phát huy những giá trị cốt lõi, chuyển từ tự phát sang tự giác; Tạo điều kiện để các hợp tác xã phát triển, tạo sự linh hoạt trong tổ chức và quản lý hoạt động.

Đồng thời sửa đổi các quy định của Luật hợp tác xã hiện hành theo hướng quy định rõ thành viên hợp tác xã có thể là người góp vốn, đồng thời là người lao động hoặc người thụ hưởng sản phẩm, dịch vụ do hợp tác xã mang lại hoặc cả hai.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến cũng đề nghị xem xét nới lỏng quy định về tỉ lệ góp vốn tối đa cho mỗi thành viên (hiện quy định ở mức 20%), quy định mức góp tối thiểu, minh chứng xác nhận góp vốn, tránh tình trạng góp vốn hình thức và thực tế không góp.

Không quy định mức độ cung ứng sản phẩm, dịch vụ của hợp tác xã cho thành viên như điều kiện bắt buộc. Bổ sung các quy định về chính sách hỗ trợ để khuyến khích các tổ chức kinh tế tập thể đi đầu trong chuyển đổi số.