Thu ngân sách cao, có ảnh hưởng đến doanh nghiệp?

Chiều 27.5, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức tọa đàm trực tuyến với chủ đề "Bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế và phát triển bền vững".

Tại đây, TS Nguyễn Sĩ Dũng (nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội) nêu một vấn đề mà dư luận băn khoăn đó là có hay không việc "bội thu" ngân sách. Tức là kinh tế vừa mới phục hồi nhưng năm 2021, 6 tháng đầu năm 2022 khá cao.

"Có ý kiến băn khoăn là doanh nghiệp vừa mới phục hồi, đang khó khăn mà mình thu như vậy, thu được nhiều thì phấn khởi nhưng liệu có "lạm thu" chăng, có ảnh hưởng đến doanh nghiệp không?" - TS Nguyễn Sĩ Dũng nêu câu hỏi.

Trao đổi vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng nhấn mạnh: Trước hết, quan điểm của Chính phủ, Bộ Tài chính luôn luôn chỉ đạo trong công tác thu là bảo đảm tất cả các khoản thu phát sinh thuộc về ngân sách Nhà nước được thu đúng, thu đủ, thu kịp thời.

Nhìn vào kết quả thu ngân sách Nhà nước năm 2021 và những tháng đầu năm 2022, Thứ trưởng Bộ Tài chính phân tích một số điểm nổi lên.

Đó là, Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ đã đồng hành, chia sẻ với doanh nghiệp trong lúc khó khăn. Trong năm 2021, trước khó khăn của doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ, Quốc hội có những điều chỉnh về chính sách thu ngân sách.

Tổng kinh phí miễn, giảm, giãn về thuế, phí, lệ phí năm 2021 trên 123.000 tỉ, trong đó miễn giảm là trên 100.000 tỉ.

Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, kết quả thu năm 2021 đến thời điểm này vượt 16,8% so với dự toán, cơ bản các địa phương đều đạt và vượt dự toán.

Dự toán thì cả Trung ương và địa phương đều vượt dự toán. Trong bối cảnh nền kinh tế khó khăn do đại dịch mà thu ngân sách như vậy thì đây là nguồn lực rất quan trọng để giúp cho cả Trung ương và địa phương có thể đối phó hiệu quả với dịch.

Ông Hưng nhấn mạnh, trong điều hành chính sách, chúng ta đã miễn, giảm, giãn cho các doanh nghiệp. Nếu so với thực hiện của năm 2020 thì tổng thu ngân sách 2021 chỉ tăng khoảng 3,8%, và như vậy hoàn toàn phù hợp với tăng trưởng kinh tế có 2,8%, lạm phát trên 1,8%.

Mặt khác, về cơ cấu thu của chúng ta dần bền vững hơn. Thu nội địa, tức là thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh trong nước ngày càng chiếm vị trí chủ đạo, thu từ đất đai ngày càng giảm.

Trong năm 2021, thu nội địa chiếm khoảng 84-85%, so với giai đoạn trước. Chúng ta đã có bước phát triển vượt bậc. Giai đoạn 2006-2010, thu nội địa chúng ta khoảng 60%, còn lại chúng ta thu từ các yếu tố phụ thuộc rất nhiều vào thị trường bên ngoài. Đấy là thu dầu thô, thu hoạt động xuất khẩu.

"Cũng có ý kiến cho rằng, thu của chúng ta thời gian vừa qua tăng vượt khá chủ yếu từ đất. Đúng là như vậy, thu từ đất vượt tới gần 80.000 tỉ. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải nhìn nhận sự phục hồi kinh tế quý IV rất tốt, từ mức âm 6% quý III thì đến quý IV đảo ngược chiều là 5,22%, riêng thu từ sử dụng đất trong quý IV khoảng 74% dự toán" - ông Hưng nói.

"Lạm thu" rất khó xảy ra

Cũng theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, kết quả trên cũng phản ánh xu thế chung, đó là trong điều kiện kinh tế khó khăn như vậy nhưng niềm tin của nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài, vào nền kinh tế Việt Nam vẫn rất tốt.

Thu hút FDI trong năm 2021 vẫn tăng tới 9% so với 2020 trong bối cảnh chúng ta khó khăn về dịch bệnh như vậy.

"Rồi đầu tư toàn xã hội tăng, như vậy niềm tin vào nền kinh tế rất khá. Các dự án đầu tư ở địa phương vẫn phát triển. Khi các địa phương có dự án đầu tư, người ta đấu giá và thu tiền sử dụng đất" - ông Hưng nói và cho rằng, nhìn ở khía cạnh như vậy là rất tích cực. Vấn đề chúng ta thu được tiền như thế, chúng ta phải quản lý đầu tư phát triển hiệu quả nhất để thúc đẩy kinh tế ở địa phương và cả nước.

Trao đổi lại vấn đề này, TS Nguyễn Sĩ Dũng cho rằng, vấn đề "lạm thu" rất khó xảy ra bởi phải có căn cứ pháp luật để thu, không phải muốn thu thế nào thì thu. Ở đây có sự phục hồi kinh tế, có cả thu từ đất.

"Thực tế, Bộ Tài chính đã áp dụng hoá đơn điện tử, số hoá nhiều hoạt động, rất minh bạch, thành thử nếu mình thu đúng, mình thu đủ thì nó tăng, vì hoạt động kinh tế như vậy" - TS Dũng bình luận.