Đảm bảo quyền tự do cư trú của công dân

Theo tờ trình về dự án Luật Cư trú (sửa đổi) được gửi tới Kỳ họp 9, Quốc hội khoá XIV có đề nghị bỏ các quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại các thành phố trực thuộc Trung ương.

Theo Luật Cư trú hiện hành quy định các điều kiện riêng đối với việc đăng ký thường trú vào thành phố trực thuộc Trung ương so với đăng ký thường trú vào tỉnh. Việc quy định riêng này nhằm hạn chế tình trạng di dân từ nông thôn đến các thành phố lớn, giảm áp lực cho hệ thống cơ sở hạ tầng và chính sách an sinh xã hội của các đô thị này.

Tuy nhiên, theo Bộ Công an thực tế những năm qua cho thấy, quy định này không thực sự phát huy hiệu quả, tình trạng gia tăng dân số cơ học, di dân từ các tỉnh, nông thôn đến các thành phố lớn, trong đó có các thành phố trực thuộc Trung ương vẫn rất cao.

Theo dự án Luật Cư trú (sửa đổi), sẽ không có quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc T.Ư; việc đăng ký thường trú tại tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư là như nhau, không có sự phân biệt và được áp dụng chung, thống nhất trên toàn quốc.

Trước thông tin này, nhiều ý kiến tán thành cao với quy định trên song một số ý kiến cũng đặt ra các lo ngại về việc gia tăng dân số cơ học tại các thành phố lớn, có thể dẫn tới tình trạng ùn tắc giao thông, quá tải về các nhu cầu an sinh xã hội như trường học, bệnh viện…

Liên quan tới vấn đề này, trao đổi với PV Lao Động, Thiếu tướng Nguyễn Thanh Hồng - Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Quốc phòng An ninh của Quốc hội bày tỏ sự tán thành việc bỏ các quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc trung ương sẽ bảo đảm tốt hơn quyền tự do cư trú của công dân. Theo tướng Hồng, lâu nay có những quy định riêng về đăng ký thường trú vào các thành phố trực thuộc trung ương nhưng thực tế chỉ giảm được nhập khẩu chứ không hạn chế được việc nhập cư. Người lao động vẫn tìm về các đô thị, các thành phố để lao động, học tập và làm việc. Thực tế cũng đã sinh ra tình trạng nhũng nhiễu, phiền hà với người dân. Do vậy nên bỏ quy định này.

Phải có cơ chế giãn bớt mật độ dân số trong nội đô

Trước những lo ngại về việc gia tăng dân số cơ học và gây nhiều áp lực lên các thành phố lớn, Thiếu tướng Nguyễn Thanh Hồng cũng cho rằng, cần phải đồng bộ với các chính sách khác về an sinh xã hội. Việc quá tải phải tính trong điều kiện cụ thể, từng địa phương cụ thể để có các giải pháp về quy hoạch, đầu tư xây dựng các đô thị vệ tinh, vừa góp phần phát triển kinh tế - xã hội, trên cơ sở ưu tiên việc thu hút lao động chất lượng cao.

“Ta lo ngại những vấn đề về trường học, bệnh viện nhưng bây giờ chúng ta xã hội hoá chủ trương đó rồi. Có thể có những trường học, bệnh viện ngoài công lập. Khi bỏ quy định riêng này thì chính quyền cũng phải đầu tư thoả đáng nhu cầu của người dân dù ở đâu trên đất nước này đều phải đảm bảo. Mặt khác, chúng ta cũng cần phải có cơ chế chính sách giãn bớt mật độ dân số trong nội đô, thiết lập các khu đô thị vệ tinh… Đây cũng là xu hướng chung của nhiều quốc gia khác trên thế giới” - ông Hồng nói.

Tuy nhiên, theo ông Hồng, không phải nói bỏ là bỏ luôn mà Chính phủ cần có hướng dẫn về vấn đề này, trên cơ sở bảo đảm chất lượng, thu hút lao động có chất lượng ở trên từng địa bàn. Đồng thời cần phải có lộ trình cụ thể để đồng bộ các chính sách, có những tính toán cho phù hợp để chính sách đi vào cuộc sống không bị vướng mắc. 

Cùng nêu ý kiến về việc này, Đại biểu Trần Thị Quốc Khánh - Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Khoa học và Công nghệ của Quốc hội đồng tình với việc bỏ các quy định riêng khi đăng ký thường trú vào các thành phố trực thuộc trung ương. Bà Khánh nêu thực tế, lâu nay vẫn có tình trạng người dân tập trung về các đô thị lớn như TP.Hồ Chí Minh hay TP.Hà Nội để kiếm sống. Bởi tới đó người ta sẽ tìm kiếm được các cơ hội việc làm. Việc bỏ các quy định này đi sẽ giảm được những phiền hà và quan trọng hạn chế được tình trạng nhũng nhiễu, hạch sách xảy ra với người dân. Bà Khánh cũng cho rằng, cần phải có chính sách để giãn các trường đại học, khu công nghiệp, nhà máy sản xuất ra các khu đô thị vệ tinh để kéo dãn mật độ dân số.