Cần rõ hơn vai trò, trách nhiệm của tổ chức phát triển quỹ đất

Cho ý kiến về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh đề nghị quy định rõ hơn vai trò, trách nhiệm của tổ chức phát triển quỹ đất để bảo đảm đủ năng lực thu hồi, phát triển quỹ đất phục vụ các dự án lớn tại địa phương.

Trong định giá đất, ông Lê Quang Mạnh đề xuất làm rõ nguyên tắc sử dụng mục đích sử dụng đất hiện tại hoặc trong tương lai để làm căn cứ định giá phù hợp, bảo đảm lợi ích của người dân, doanh nghiệp, nhà nước; mở rộng các trường hợp so với bảng giá đất hiện tại; tăng cường thu thập dữ liệu thị trường đất đai, liên thông mục đích sử dụng đất…

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga thống nhất với quy định chi tiết các dự án thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng để đảm bảo minh bạch trong quá trình thu hồi đất.

Tuy nhiên, về cơ chế xử lý đối với trường hợp thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất không đạt được 100%, bà Lê Thị Nga đề nghị cân nhắc, không đưa lên cơ chế đã thu hồi được 80%, phần còn lại 20% thì Nhà nước đứng ra thu hồi.

“Thỏa thuận thì theo cơ chế thỏa thuận hoàn toàn, hành chính thì theo cơ chế hành chính hoàn toàn. “Đầu dân sự, đuôi hành chính” thì sẽ không đảm bảo quyền lợi, xảy ra khiếu kiện” - bà Lê Thị Nga nói.

Bà Nga cũng đề nghị quy định chi tiết danh mục, loại dự án thu hồi đất phục vụ mục đích quốc phòng - an ninh, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quá trình thu hồi đất công khai, minh bạch.

Tách bạch giữa thu hồi và đấu giá đất, tránh chồng chéo

Phát biểu ý kiến thảo luận, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã có bước tiến dài, nhiều vấn đề lớn đã được tập trung giải quyết.

Đối với thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, đây là vấn đề khó, “nếu theo phương pháp "chọn - cho" thì chi tiết đến mấy cũng vẫn thiếu nghĩa”.

Vì vậy, nên tiếp cận theo hướng "chọn - bỏ", tức là những gì cấm phải ghi vào trong luật. “Nếu tiếp cận theo phương pháp cũ, cố gắng liệt kê cho đủ thì rất khó có sự thống nhất” - Chủ tịch Quốc hội nói.

Chủ tịch Quốc hội cũng cho ý kiến về tiêu chí thu hồi và đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án nhà ở thương mại, công trình thương mại, công trình dịch vụ, khu vui chơi, giải trí, tổ hợp đa năng để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, phải tách bạch, phân định rõ giữa thu hồi và đấu giá quyền sử dụng đất nếu không sẽ dẫn đến chồng chéo ngay trong dự thảo luật; quy định tiêu chí, nguyên tắc để giao thẩm quyền cho địa phương thực hiện đấu thầu, đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu…

Chủ tịch Quốc hội đề nghị có phương án thiết kế chính sách theo hướng phân loại nhà ở thương mại được quyền cho thuê, chuyển nhượng; nhà ở xã hội cho thuê hoặc thuê mua; nhà ở thương mại giá rẻ là loại hình giao thoa giữa hai loại hình trên.

“Thực tế, chỉ có hai cách thu hồi và thỏa thuận, có thể nêu thêm nguyên tắc là chỉ được thu hồi trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt” - Chủ tịch Quốc hội nói.

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cũng đặc biệt lưu ý cần nghiêm cấm việc vừa “chạy” quy hoạch, vừa điều chỉnh mục đích sử dụng đất, vừa ra quyết định thu hồi đất.

Về cơ chế xử lý đối với trường hợp thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất không đạt được 100%, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc chủ đầu tư thỏa thuận với người sử dụng đất để có đất thực hiện dự án là thỏa thuận mang tính dân sự.

Việc Nhà nước can thiệp bằng biện pháp thu hồi đất đối với các trường hợp không thỏa thuận được là không phù hợp. Nhà nước chỉ thực hiện chính sách hỗ trợ theo nguyên tắc của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Đối với quy định về trả tiền thuê đất hàng năm, Chủ tịch Quốc hội đề nghị xác định rõ trường hợp nào phải trả tiền một lần, ví dụ dự án đầu tư mà sản phẩm vẫn liền với quyền sử dụng đất, còn trường hợp trả tiền thuế đất hằng năm thì cần phải làm rõ để phù hợp với mức án của nhà đầu tư.

Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu thuyết minh, làm rõ hơn về phương pháp định giá đất, lập bảng giá đất, chế độ quản lý, sử dụng một số loại đất dành cho giáo dục, y tế, thể thao, quốc phòng-an ninh, vị trí, chức năng, của tổ chức phát triển quý đất và cơ chế huy động nguồn tài chính...