Xuất khẩu nhưng phải đảm bảo an ninh lương thực

Kết luận tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng, việc bảo đảm an ninh lương thực là vấn đề chiến lược, trọng đại liên quan đến đời sống nhân dân, an ninh, quốc phòng.

Hiện nay, tình hình dịch bệnh COVID-19 và thời tiết, biến đổi khí hậu đang diễn ra hết sức phức tạp, khó lường; dự báo ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất nông nghiệp và nguồn cung lúa gạo trong nước; một số quốc gia và vùng lãnh thổ đã phong tỏa và tăng cường dự trữ lương thực...

Do đó, việc xuất khẩu gạo trong bối cảnh hiện nay cần phải xem xét kỹ lưỡng, thận trọng; trước hết phải bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, đồng thời giảm thiểu việc gián đoạn chuỗi sản xuất lúa gạo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho người nông dân và các tổ chức kinh doanh có liên quan

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng cho rằng, quá trình điều hành xuất khẩu gạo vừa qua có nhiều vấn đề cần phải khắc phục. Đây là nguyên nhân chính khiến dư luận, báo chí, cộng đồng doanh nghiệp phản ánh gay gắt. Theo Phó Thủ tướng, trách nhiệm chính thuộc về Bộ Công Thương, Tài chính và các cơ quan liên quan.

“Sự phối hợp trong quá trình thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng giữa Bộ Tài Chính và Bộ Công Thương là chưa chặt chẽ, hài hoà. Điều này ảnh hưởng lớn đến nỗ lực của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc vừa phòng chống dịch vừa tập trung phát triển sản xuất, đảm bảo an ninh lương thực, đảm bảo đời sống của người dân. Bên cạnh đó, việc mua dự trữ gạo không đạt mục tiêu và tiến hành rất chậm. Tôi yêu cầu Bộ Công Thương và Bộ Tài Chính nghiêm túc rút kinh nghiệm về việc phối hợp triển khai nhiệm vụ được Chính phủ giao”, Phó Thủ tướng nghiêm khắc phê bình.

Tuyệt đối không để xảy ra thiếu gạo cho người dân

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu các Bộ, ngành liên quan đảm bảo không ảnh hưởng đến an ninh lương thực, tuyệt đối không để xảy ra thiếu gạo cho người dân. Đồng thời, đảm bảo hai mục tiêu vừa phát triển sản xuất, thúc đẩy xuất khẩu, hài hoà lợi ích quyền lợi của Nhà nước, DN và người dân.

“Trước hết yêu cầu các Bộ, ngành khắc phục ngay những bất cập hiện nay. Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính kiểm tra thực tế các DN có gạo đang tồn đọng tại cảng nhưng chưa mở được tờ khai, phát hiện những doanh nghiệp khai khống hoặc được cấp hạn ngạch nhưng chưa có gạo nhằm điều hoà, không để thiệt hại cho DN”, Phó Thủ tướng yêu cầu.

Phó Thủ tướng yêu cầu tạm ứng trước hạn ngạch 100.000 tấn gạo từ hạn ngạch xuất khẩu trong tháng 5.2020 để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp hiện có gạo tồn đọng tại cảng nhưng chưa mở được tờ khai hải quan.

Trước mắt, việc xuất khẩu gạo nếp vẫn diễn ra bình thường. Bộ Công Thương phối hợp Bộ NNPTNT rà soát, đánh giá tổng thể cung cầu thị trường trong nước để điều hành xuất khẩu đảm bảo không để xảy ra thiếu hụt.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng yêu cầu cho phép việc xuất khẩu không tính hạn ngạch đối với các đơn hàng sản xuất theo yêu cầu của nhà nhập khẩu ở nước ngoài (do đối tác nước ngoài cung cấp giống, công nghệ, vật tư…).

Bộ Tài Chính chịu trách nhiệm mua đủ lượng dự trữ quốc gia. Trong đó, Phó Thủ tướng yêu cầu lưu ý cơ chế về thủ tục, giá, những cam kết, ràng buộc giữa các bên để đảm bảo mua đủ lượng dự trữ, tránh tình trạng DN không bán cho nhà nước do giá thấp hơn giá thị trường.

Bộ Tài Chính rà soát lại quy trình, thủ tục trong việc mở tờ khai Hải quan, đảm bảo công khai, minh bạch, không để xảy ra tiêu cực, trục lợi chính sách.

Bộ Công thương phối hợp với Bộ Tài Chính để thực hiện điều hành hạn ngạch xuất khẩu gạo đảm bảo công khai, minh bạch, hài hoà lợi ích nhà nước, DN và người dân; đảm bảo thực hiện các cam kết quốc tế.

Bộ NNPTNT tiếp tục đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp, bảo đảm đáp ứng đầy đủ nhu cầu lương thực trong nước và một phần cho xuất khẩu. Đánh giá và dự báo sát sản lượng lương thực và nhu cầu tiêu dùng trong nước trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19.