Phải giữ lại các nhà ga trung tâm ở các đô thị lớn mang tính biểu tượng

Ngày 26.3, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì phiên họp thứ hai của Ban Chỉ đạo xây dựng, thực hiện đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và các dự án đường sắt quan trọng quốc gia, theo TTXVN.

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nhấn mạnh, một quốc gia công nghiệp hóa, hiện đại hóa cần phát triển đường sắt tốc độ cao để giảm chi phí logistics, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, trong xu thế chuyển đổi xanh hiện nay.

Yêu cầu Bộ Giao thông Vận tải tiếp thu, giải trình, làm rõ các ý kiến được nêu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ lưu ý: “Phải giữ lại các nhà ga trung tâm ở các đô thị lớn mang tính biểu tượng, đồng thời bảo đảm hành lang an toàn bằng cách kết hợp với tuyến đi trên cao, đi ngầm”.

Bên cạnh đó, Bộ Giao thông Vận tải phải làm rõ hiệu quả kinh tế, kinh nghiệm trên thế giới trong vận hành đường sắt tốc độ cao kết hợp vận tải hành khách với hàng hóa; phương án huy động nguồn vốn, phân kỳ đầu tư.

Đồng thời, làm rõ mô hình tổ chức bộ máy quản lý, vận hành đồng bộ, thống nhất; phương án tiếp nhận, chuyển giao kỹ thuật, công nghệ tiến tới làm chủ và xây dựng ngành công nghiệp đường sắt trong nước...

Theo báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải, tuyến đường sắt tốc độ cao với tốc độ thiết kế 350 km/giờ, vận tải hành khách và vận tải hàng hóa khi có nhu cầu. Tuyến đường sắt hiện hữu sẽ chuyển sang phục vụ vận tải hàng hóa.

Thời gian qua, Bộ Giao thông Vận tải đã phối hợp với Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đánh giá tác động của Dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đến nền kinh tế cho thấy, dự án có thể đóng góp khoảng 1 điểm phần trăm (%) tăng trưởng GDP/năm trong giai đoạn 2025-2037.

Bên cạnh việc thực hiện cải tạo, nâng cấp để khai thác hiệu quả các tuyến đường sắt hiện có, Bộ Giao thông Vận tải đang giao Ban Quản lý dự án đường sắt chuẩn bị đầu tư các dự án thuộc tiêu chí dự án quan trọng quốc gia.

Có thể kể đến tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng nằm trên hành lang kinh tế Đông - Tây; Ngọc Hồi (Thanh Trì, Hà Nội) - Thạch Lỗi (Đông Anh, Hà Nội) kết nối các tuyến đường sắt đi phía nam và phía bắc; Thành phố Hồ Chí Minh - Cần Thơ kết nối Thành phố Hồ Chí Minh với các tỉnh miền Tây Nam Bộ; Thủ Thiêm - Long Thành kết nối Thành phố Hồ Chí Minh với Cảng hàng không Long Thành; Biên Hòa - Vũng Tàu kết nối các tỉnh Đông Nam bộ với Thành phố Hồ Chí Minh, cảng biển khu vực Cái Mép - Thị Vải.

Tính toán kỹ phương án đưa toàn bộ tuyến đường sắt hiện hữu chỉ chạy tàu hàng

Về khó khăn, vướng mắc, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Danh Huy cho hay, các dự án đường sắt quan trọng quốc gia có quy mô lớn, tiêu chuẩn kỹ thuật phức tạp, đi qua nhiều địa phương nên cần xem xét cẩn trọng, kỹ lưỡng, công tác chuẩn bị đầu tư mất nhiều thời gian, cần sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương.

Phát biểu tại phiên họp, GS.TS Lã Ngọc Khuê - nguyên Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải - cho biết, ngoài mục tiêu vận tải hành khách, tuyến đường sắt tốc độ cao phải giải quyết được điểm nghẽn vận tải hàng hóa bằng đường sắt của Việt Nam, nhằm thay đổi cơ cấu của thị phần vận tải, có như vậy mới giảm chi phí logistics và dứt khoát phải liên thông với các tuyến đường sắt quốc tế.

Mặc dù vận tải đường thủy nội địa, đường biển có ưu thế về chi phí nhưng thời gian kéo dài, bốc dỡ nhiều lần. Vì vậy, đây là cơ hội rất lớn để ngành Đường sắt giành lại thị phần vận tải hàng hóa đường dài, nâng cao năng lực cạnh tranh cho nền kinh tế.

Nguyên Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam Vương Đình Khánh đề nghị tính toán kỹ phương án đưa toàn bộ tuyến đường sắt hiện hữu chỉ phục vụ chạy tàu hàng; đầu tư cho công nghiệp đường sắt, nhất là chế tạo đầu máy, toa xe... song song với lộ trình triển khai dự án đường sắt tốc độ cao.