Với 481/487 đại biểu (chiếm 97,37% tổng số đại biểu tham gia) tán thành, Quốc hội đã thông qua nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM. Nghị quyết có 12 điều và có hiệu lực thi hành từ ngày 1.8.2023.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý một số điểm lớn tại dự thảo nghị quyết.

Theo ông Mạnh, nhiều ý kiến đề nghị không nên quy định nội dung cho phép TPHCM được sử dụng nguồn tăng thu ngân sách Nhà nước để bố trí cho các dự án đầu tư công mới, vì việc sử dụng nguồn thu này đã được quy định tại Luật Ngân sách Nhà nước và Luật Đầu tư công.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, theo quy định tại Luật Ngân sách Nhà nước, HĐND thành phố có thẩm quyền quyết định sử dụng nguồn tăng thu ngân sách nhà nước, trong đó bao gồm cả chi đầu tư phát triển. HĐND thành phố có thể chủ động quyết định mà không cần phải báo cáo và được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền trước khi bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn các dự án sử dụng nguồn tăng thu ngân sách thành phố.

UBND thành phố báo cáo cấp có thẩm quyền để tổng hợp chung vào kế hoạch đầu tư công trung hạn. Hiện nay, nhiều địa phương đã và đang thực hiện bình thường quy định tại Luật Ngân sách Nhà nước. Nếu quy định như dự thảo sẽ dẫn đến sự khác nhau rất lớn về nhận thức, cách hiểu quy định pháp luật về Ngân sách Nhà nước, Luật Đầu tư công giữa TPHCM và 62 địa phương khác trên cả nước.

Do đó, tiếp thu ý kiến đại biểu, để tránh cách hiểu khác nhau, thống nhất trong nhận thức pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin Quốc hội cho phép không quy định nội dung này tại dự thảo nghị quyết.

Cũng theo ông Mạnh, một số ý kiến đề nghị thực hiện như quy định hiện hành, theo đó giữ nguyên mô hình tổ chức của Công ty đầu tư tài chính nhà nước TPHCM (HFIC) và nộp toàn bộ lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp sau khi trích lập các quỹ vào Ngân sách Nhà nước.

Về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu rõ căn cứ vào pháp luật hiện hành, với tính chất là Quỹ đầu tư phát triển, cơ chế này đã được thực hiện trong nhiều năm qua, nay HFIC chỉ xin được tiếp tục thực hiện lại theo quy định đang áp dụng cho các quỹ đầu tư phát triển địa phương.

Cụ thể là được giữ lại chênh lệch thu chi sau khi nộp thuế, nộp ngân sách và phân phối các quỹ theo quy định để bổ sung vào quỹ đầu tư phát triển nhằm tăng vốn điều lệ tương ứng với chức năng và nguyên tắc hoạt động của quỹ đầu tư phát triển địa phương mà HFIC đang thực hiện, tiếp tục phát huy vai trò huy động và đáp ứng nhu cầu cấp thiết về nguồn lực cho đầu tư phát triển hạ tầng - kỹ thuật, kinh tế - xã hội của TP.

Với tính chất là quỹ đầu tư phát triển địa phương, để thể chế hóa tinh thần Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị về tạo quyền chủ động, tăng cường nguồn lực cho thành phố, do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin Quốc hội cho phép HFIC được giữ lại lợi nhuận còn lại sau khi trích lập các quỹ theo quy định để bổ sung vốn điều lệ.

Ông Mạnh nói thêm, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định về nguyên tắc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất cần bảo đảm sinh kế cho người dân. Về nội dung này, tiếp thu ý kiến đại biểu, để bảo đảm rõ ràng, chặt chẽ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo các cơ quan chỉnh lý, bổ sung quy định "bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân bị ảnh hưởng".