Cân nhắc kỹ quy định về chỉ định thầu để tránh bị lợi dụng 

Chiều 5.4, hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách tiếp tục xem xét, cho ý kiến về báo cáo một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi).

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) nêu thực tế, thời gian qua việc tổ chức đấu thầu trước có nhiều hệ lụy. Bởi nếu tổ chức đấu thầu trước nhưng hồ sơ mời thầu chưa xong, cấp thẩm quyền chưa cho ý kiến hoặc trong quá trình giải phóng mặt bằng chưa hoàn thành, giá trị xây lắp tăng, giá nhân công tăng dẫn tới đội vốn… phát sinh nhiều tiêu cực.

Vì vậy, đại biểu đề nghị Thường vụ Quốc hội cân nhắc quy định không nên quy định đấu thầu trước trong dự thảo luật. 

Về chỉ định thầu, ông Hòa nhấn mạnh về sự cần thiết trong những trường hợp đặc biệt để đảm bảo các tiêu chí đề ra.

Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư không dám chỉ định thầu vì có nhiều quy định ràng buộc, trách nhiệm của nhà đầu tư rất lớn, do vậy cần quy định cụ thể về nội dung này.

Tại hội nghị, đại biểu Đinh Ngọc Minh cho rằng, dự thảo luật có nhiều điểm mới, minh bạch, sẽ giúp quá trình mua sắm công của nước ta tốt hơn. 

Tuy nhiên, đại biểu Đinh Ngọc Minh đề nghị bổ sung thêm nội dung về đấu thầu rộng rãi, theo đó cần có quy định đấu thầu chỉ về giá cho các gói thầu thông thường. Bởi ở nước ta hàng năm thực hiện hàng nghìn gói thầu, trong đó có rất nhiều gói thầu thông thường với quy mô dưới 50 tỉ, cùng một loại công trình xây dựng…

Do vậy, đại biểu cho rằng, cần có giải pháp để cho các nhà thầu chỉ đấu thầu về giá, giúp giảm chi phí cho nhà thầu và đặc biệt hạn chế được nhà thầu phải gặp chủ đầu tư trước khi đấu thầu, bởi làm như vậy thì sẽ không khách quan.

Đặc biệt, về nội dung tại Điều 23 quy định chỉ định thầu, dự thảo luật quy định gói thầu cấp bách cần triển khai nhằm mục tiêu bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia; gói thầu cần thực hiện để khắc phục ngay hoặc để xử lý kịp thời hậu quả gây ra do sự cố bất khả kháng. 

Đại biểu Minh cho rằng, gói thầu về mục tiêu bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia là gói thầu đặc biệt, có thể phải chỉ định thầu trong suốt quá trình.

Tuy nhiên, gói thầu về khắc phục sự cố thiên tai hoặc bất khả kháng thì chỉ cần trong một thời gian ngắn. Do vậy, để đảm bảo chặt chẽ, dự thảo Luật cần quy định tách ra. Quy định như vậy, sẽ tránh được kẽ hở bị lợi dụng.

Cân nhắc với dự án đấu thầu liên quan đến bất động sản

Đại biểu Nguyễn Vân Chi (đoàn Nghệ An) cho biết, về phương pháp đánh giá hồ sơ dự thầu, Điều 62 của dự thảo luật có quy định 2 phương pháp.

Theo đó, phương pháp thứ nhất là đánh giá lợi ích xã hội, lợi ích nhà nước được áp dụng để đánh giá nhà đầu tư chào phương án thực hiện dự án đầu tư kinh doanh có hiệu quả sử dụng đất hoặc hiệu quả đầu tư, phát triển ngành, lĩnh vực cao nhất.

Phương pháp thứ hai là đánh giá theo tiêu chí cố định được áp dụng đối với dự án có yêu cầu đặc thù theo quy định của pháp luật quản lý ngành, lĩnh vực mà cần xác định tiêu chí cố định khi đánh giá hiệu quả đầu tư, phát triển ngành, lĩnh vực. 

Với các phương pháp khác được quy định chung tại dự thảo luật, đại biểu đề nghị làm rõ thêm thời điểm bên mời thầu báo cáo cơ quan có thẩm quyền xem xét các phương pháp khác trong chu trình đấu thầu, chu trình đánh giá hồ sơ dự thầu, xét duyệt trúng thầu. Phương pháp khác này được cơ quan mời thầu xây dựng trên cơ sở nào, đề cập trong hồ sơ mời thầu hay không?

Đại biểu cũng đề nghị làm rõ, trong trường hợp phương pháp khác này được xác định trước, được đưa vào trong hồ sơ mời thầu, thì liệu có cách nào tránh được việc các cơ quan mời thầu xây dựng cơ chế mời thầu, xét duyệt thầu khác nhau theo từng dự án.

Cơ chế này có mở rộng hơn so với quy định của Luật Đấu thầu hay không, đại biểu đề nghị cần cân nhắc kỹ với các dự án đấu thầu có liên quan đến sử dụng đất, bất động sản.