Ngày 28.5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Tổ chức TAND (sửa đổi). Nhiều nội dung được các đại biểu đưa ra như quy định về “đổi mới TAND cấp tỉnh, TAND cấp huyện theo thẩm quyền xét xử”; vấn đề thông tin tại tòa án (trong đó có ghi âm, ghi hình tại tòa)…
Cuối phiên thảo luận, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình đã có hơn 10 phút giải trình trước Quốc hội về những vấn đề đại biểu quan tâm, còn ý kiến khác nhau.
Về việc thành lập tòa chuyên biệt, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho hay, tất cả các ý kiến đều ủng hộ, để tăng tính chuyên nghiệp. Còn việc thành lập thế nào là do Quốc hội quyết định, nhưng chắc chắn không có việc thành lập tràn lan.
TAND Tối cao dự kiến chỉ thành lập một tòa sở hữu trí tuệ, 2 tòa phá sản và các tòa hành chính chuyên biệt ở Hà Nội, Đà Nẵng, TPHCM và đang cân nhắc thêm ở Cần Thơ.
Về tòa sở hữu trí tuệ, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết, chúng ta đang đối mặt với thực tế gạo ST25, cà phê Trung Nguyên, bưởi Năm Roi, nước mắm Phú Quốc bị đăng ký sở hữu tại nước ngoài, nên rất cần biện pháp bảo vệ doanh nghiệp kinh doanh thương hiệu quốc gia.
"Nếu như chúng ta phải đối mặt với việc kiện tụng các thương hiệu này, thường thua thiệt về phía Việt Nam vì yếu về tài chính, luật quốc tế. Bởi vậy, rất cần có tòa sở hữu trí tuệ", Chánh án Nguyễn Hòa Bình nêu.
Đối với vấn đề thông tin tại tòa án (trong đó có ghi âm, ghi hình tại tòa), Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết, đã phát biểu tại phiên họp hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách. Theo đó, Điều 141 dự thảo không quy định về quyền truyền thông.
“Chúng tôi chỉ điều chỉnh hoạt động này trong phòng xét xử, ra ngoài phòng xử, các nhà báo phỏng vấn ai, quay phim ai, chúng tôi không có quyền can thiệp” - Chánh án TAND Tối cao nói và cho rằng, quy định như dự thảo nhằm “nâng cao hiệu quả, duy trì trật tự”.
Chánh án Nguyễn Hòa Bình nói thêm, đại biểu có nói câu chuyện chỉ cần một bên đồng ý là có quyền ghi âm, ghi hình. Nhưng bên này đồng ý nhưng bên kia không đồng ý cũng ảnh hưởng đến quyền con người. Chính vì vậy nên đề nghị “giữ nguyên như dự thảo”.
Về vấn đề thu thập chứng cứ, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết, dự thảo đã được tiếp thu, chỉnh lý theo hướng tòa án hướng dẫn, hỗ trợ các bên thu thập chứng cứ. Còn cụ thể thế nào sau này sẽ có hướng dẫn.
Dẫn lại ý kiến đại biểu cho rằng, 80% các vụ án không có luật sư, tòa phải có trách nhiệm đi thu thập chứng cứ cho người dân, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho rằng, không có nước nào quy định như chúng ta.
“Khi khởi kiện, anh phải có chứng cứ để bảo đảm anh thắng, chứ không phải anh xách đơn đến, tòa phục vụ nhân dân nên tòa phải đi thu thập chứng cứ.
Nguyên đơn cũng là nhân dân, bị đơn cũng là nhân dân. Nếu tòa phục vụ nhân dân là nguyên đơn đi thu thập chứng cứ, rồi tòa lại phục vụ bị đơn tiếp tục đi thu thập chứng cứ thì sẽ sinh ra một vụ án kỳ cục” - Chánh án Nguyễn Hòa Bình nêu quan điểm.
Theo Chánh án TAND Tối cao, phục vụ nhân dân là phải bảo đảm công lý, phán xử cho đúng, tuân thủ đúng pháp luật chứ không phải là tòa đi thu thập chứng cứ.