Ông Bảo nói: “Tư tưởng của Hồ Chí Minh là hài hòa, thấu lý, đạt tình. Ngay khi phải trừng trị cái ác, thậm chí mức tử hình như án tử hình đại tá Trần Dụ Châu tham nhũng trong quân đội, khi quân đội còn đang vất vả, hy sinh như vậy. Nhắc lại những bản án tử hình làm đau lòng Bác lắm. Mất người là cái mất lớn nhất, mất của có thể đền bù được, mất người là mất hết. Mà cán bộ là tiền vốn của đoàn thể, cán bộ là tài sản của quốc gia. Nhưng khi phải trừng trị cái ác thì phải nghiêm khắc theo luật pháp. Không có gượng nhẹ, không có ngoại lệ”.

Hồ Chí Minh - từ vĩ đại thực sự đến giản dị tự nhiên

- Thưa ông, là người nghiên cứu về tư tưởng, di sản về Chủ tịch Hồ Chí Minh suốt gần nửa thế kỷ qua, nhân kỷ niệm 128 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông có thể chia sẻ những điều ấn tượng nhất khi nghiên cứu về Bác là gì?

- Nói đến Hồ Chí Minh, tôi muốn đặc biệt nhấn mạnh đến ấn tượng Bác có những huyền thoại. Huyền thoại tức là có những điều phi thường đã trở thành sự thực lịch sử. Cho nên, dù đã đi xa gần nửa thế kỷ nay mà chúng ta vẫn cảm nhận như Bác đang sống cạnh chúng ta, cả trong lòng dân tộc và trong trái tim nhân loại.

Càng đi sâu vào nghiên cứu về cuộc đời, sự nghiệp đến di sản, tư tưởng, đặc biệt là đạo đức của Bác, tôi càng cảm nhận rằng, Bác Hồ của chúng ta là một con người vĩ đại mà giản dị. Bác Hồ là lãnh tụ của dân cho nên suốt đời khát khao tự do, độc lập và hành động hết mình vì độc lập, tự do. Bác có những bí danh như Ái Quốc, Ái Dân… tức là yêu nước, yêu dân. Cả cuộc đời Bác dành trọn cho dân, cho nước, vì nền độc lập, dân chủ đã chứng minh điều đó.

Sự vĩ đại ở Hồ Chí Minh được thể hiện trong một phong cách rất đỗi giản dị và đời thường. Đấy là điều rất đặc sắc. Không hàn lâm, bác học, tác phẩm của Bác giản dị đến người dân trình độ thấp vẫn hiểu được. Không bao giờ Bác dùng khái niệm trừu tượng, mà nói chuyện gần gũi với đời sống người dân, lời ăn tiếng nói của dân.

Hình ảnh Bác Hồ giản dị trong lời ăn tiếng nói, trong phong cách, trong ứng xử, trong sinh hoạt. Giản dị ngay trong hình thức sinh hoạt, đôi dép caosu trở thành huyền thoại, bộ quần áo nâu cũng trở thành huyền thoại. Bữa cơm đạm bạc chỉ với cá bống, cà ghém của lãnh tụ mà giống như của người dân thường cũng đã trở thành huyền thoại.

- Vì vậy mà hình tượng Hồ Chí Minh sống mãi trong lòng nhân dân, thưa ông?

- Sự giản dị trong Hồ Chí Minh là một sự giản dị hồn nhiên, tự nhiên, không chút gì khiên cưỡng, tô vẽ nên không có một khoảng cách nào giữa lãnh tụ và người dân. Từ những cháu nhỏ, thiếu niên nhi đồng đến lớp thanh niên, chiến sĩ, công an, bộ đội… cũng rất gần gũi với Bác. Giản dị ngay trong cả những câu chuyện đời thường, những câu chuyện nhỏ nhưng làm nên tầm vóc lớn.

Lời nói của Bác xuất phát từ trái tim nên có sức thuyết phục, thu phục rất lớn. Không chỉ thuyết phục với người dân mà còn với các tầng lớp học giả trí thức, chính khách trong nước cũng như thế giới. Gặp Bác, ai cũng có cảm giác rất gần gũi và thân thiện.

Phong cách Hồ Chí Minh có sức cảm hóa, lôi cuốn bao nhiêu con người từ trong Đảng đến trong dân, cả bạn bè quốc tế cũng ngưỡng mộ. Ta thấy phong cách của Bác là cả một giá trị văn hóa. Học phong cách của Bác, nhất là trong điều kiện hiện nay, chúng ta học phong cách gần dân, vì dân, thương dân và tin dân.

Học tập Bác, tránh bệnh hình thức, phô trương

- Thưa ông, chúng ta đang đẩy mạnh về việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Vậy phải làm gì để việc này ngày càng hiệu quả, thực chất hơn?

- Sau Đại hội XII, Bộ Chính trị có một chỉ thị rất quan trọng đó là Chỉ thị 05/CT-TƯ: “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Để việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh có hiệu quả, bền vững, có tác dụng lan tỏa rộng rãi tạo được chuyển biến trong việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng thì phải chống bệnh hình thức, phô trương, lãng phí, tốn kém. Phải chú trọng vào sự gương mẫu của các cấp ủy và người đứng đầu cấp ủy, trên trước, dưới sau, trong trước, 
ngoài sau.

Cùng với đó, phải chú trọng giáo dục nhận thức đi liền với bồi dưỡng tình cảm, cảm xúc và biểu hiện thành hành động. Có nhiều việc tốt, người tốt. Hãy nhớ lời Bác, mỗi người tốt là một bông hoa đẹp, cả dân tộc là một vườn hoa đẹp. Phải chú trọng hành động thực tiễn, nêu gương người tốt việc tốt. Các điển hình cá nhân và tập thể.

Để việc học Bác đạt được hiệu quả cao, trước hết đòi hỏi đội ngũ cán bộ phải nâng cao trình độ đồng thời nâng cao trách nhiệm. Bên cạnh đó cần phải đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, nhận thức thường xuyên trong Đảng. Đảng ta chú trọng đến cả vấn đề siết chặt kỷ cương, nền nếp, thậm chí các chế tài tức là nâng cao chế độ, trách nhiệm chứ không phải chỉ có lời khuyên. Công tác cán bộ ngay từ những bước đầu phải hết sức chặt chẽ, kỷ cương. Quan trọng nhất bây giờ là phải học tập Bác để chống tham nhũng, để lấy lại niềm tin của dân và làm cho Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh hơn.

- Đối với công tác cán bộ chúng ta cần phải học Bác như thế nào, thưa ông?

- Công tác cán bộ thì cần phải thấu lý, đạt tình như lời dạy của Bác Hồ. Phải hài hòa, phải nghiêm nhưng vẫn rộng lòng tha thứ. Nghiêm khắc mà vẫn bao dung. Ngay cả việc khen và chê phải đúng và phải khéo. Khen quá lời người ta sinh ra hư, chủ quan. Mà chê quá nghiệt ngã thì người ta tuyệt vọng, tủi thân. Bác tránh hết những chuyện đó.

Tư tưởng của Hồ Chí Minh là hài hòa, thấu lý, đạt tình. Ngay khi phải trừng trị cái ác, thậm chí mức tử hình như án tử hình đại tá Trần Dụ Châu tham nhũng trong quân đội, khi quân đội còn đang vất vả, hy sinh như vậy. Nhắc lại những bản án tử hình làm đau lòng Bác lắm. Mất người là cái mất lớn nhất, mất của có thể đền bù được, mất người là mất hết. Mà cán bộ là tiền vốn của đoàn thể, cán bộ là tài sản của quốc gia. Nhưng khi phải trừng trị cái ác thì phải nghiêm khắc theo luật pháp. Không có gượng nhẹ, không có ngoại lệ.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói là trừng trị tất cả những kẻ bất liêm, bất kể chúng là ai, bất kể chúng ở cương vị gì, chúng làm gì. Mà bây giờ Đảng ta gọi là không có vùng cấm. Trừng trị cái ác chính là vì bảo vệ cái thiện. Cái thiện lớn nhất là nhân dân, vì dân mà phải trừng trị những cái ác đối với dân, những tổn hại đối với dân.