Phạt tiền từ 7 - 15 triệu nếu ghi âm, ghi hình không được đồng ý

Dự thảo trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua tại phiên họp sáng nay (18.8), Ủy ban Tư pháp - cơ quan thẩm tra dự thảo Pháp lệnh đã có sự điều chỉnh về quy định này.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga trình bày cho biết, đối với nội quy phiên tòa, bộ luật Tố tụng dân sự và luật Tố tụng hành chính đều có quy định “nhà báo ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của hội đồng xét xử phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa. Việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của đương sự, người tham gia tố tụng khác phải được sự đồng ý của họ”.

Tuy nhiên, theo bà Nga, Bộ luật Tố tụng hình sự chỉ quy định chung “mọi người trong phòng xử án phải tôn trọng hội đồng xét xử, giữ gìn trật tự và tuân theo sự điều hành của chủ tọa phiên tòa”.

Từ đó, bà Nga cho biết để bảo đảm quy định thống nhất giữa Pháp lệnh với các luật tố tụng về hành vi vi phạm nội quy phiên tòa, Thường trực Ủy ban Tư pháp đã điều chỉnh các quy định xử phạt hành vi ghi âm lời nói, ghi hình ảnh tại phiên tòa.

Đề xuất phạt lên đến 30 triệu đồng nếu ghi âm, ghi hình và phát trực tiếp tại phiên tòa khi chưa được Hội đồng xét xử cho phép đã bị bỏ ra khỏi Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính với hành vi cản trở hoạt động tố tụng.

Thay vào đó, dự thảo pháp lệnh quy định phạt tiền từ 7 - 15 triệu đồng với hành vi “ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của Hội đồng xét xử mà không được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa hoặc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của người tham gia tố tụng mà không được sự đồng ý của họ trong phiên tòa xét xử vụ án dân sự, vụ án hành chính; không tuân theo sự điều hành của chủ tọa phiên tòa về hoạt động ghi âm lời nói, ghi hình ảnh trong phiên tòa xét xử vụ án hình sự”.

Livestream ở phiên tòa là vi phạm quyền con người

Phát biểu tại phiên họp, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, các quy định về xử phạt hành vi ghi âm trong Pháp lệnh không phải tòa án nghĩ ra mà đã được quy định trong các luật tố tụng hình sự, hành chính, dân sự.

Lý giải về lý do có quy định về việc cấm ghi âm, ghi hình, livestream tại phiên họp, ông Bình cho biết, sau khi dự thảo được cho ý kiến lần đầu, có nhà báo gọi điện cho ông, đặt câu hỏi: Tại sao pháp lệnh không cho nhà báo ghi âm, ghi hình livetream. Đó là quyền đưa tin của nhà báo?

"Tôi có giải thích là nhà báo có quyền như vậy, nhưng con người cũng có quyền rất thiêng liêng. Tôi lấy ví dụ nếu anh có người em đang liên quan tới vụ án hôn nhân. Tại phiên tòa, phải trình bày lý do ly hôn, tiền bạc phân chia như thế nào thì người ta livestream lên mạng cho toàn thế giới người ta xem thì anh có chịu được không? Anh có đồng ý việc đó không?", ông Bình nói và cho biết, một nguyên tắc lớn là phải bảo vệ quyền con người.

"Anh không thể sẵn sàng ghi âm, ghi hình người ta để đưa lên mạng được. Cho nên luật luật phải vệ quyền riêng tư của con người", ông Bình nhấn mạnh.

Theo Chánh án TAND tối cao, kể cả trong vụ án hình sự cũng vậy. "Không chỉ có bị can, bị cáo là những người bị hạn chế quyền mà còn có người khác như bị hại, người làm chứng, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan... Người ta có quyền bảo vệ bí mật cá nhân. Một vụ xâm hại nhân thân, nhân phẩm mà cũng ghi âm, ghi hình, livestream đưa hết lên mạng thì không được", ông Bình nói, và cho biết hành vi này là "vi phạm quyền con người".

Bên cạnh đó, theo ông Bình, mục tiêu tối thượng khi tổ chức một phiên tòa là hướng đến một bản án đúng pháp luật, công tâm. Do đó, nhiệm vụ của hội đồng xét xử là phải toàn tâm, toàn ý cho việc đưa ra phán quyết, bảo đảm phán quyết công tâm, đúng luật.