Trung tâm thu hút FDI

Rất ít quốc gia trong ASEAN có thể tuyên bố là mạnh về kinh tế như Singapore. Tuy nhiên, có một nước đã âm thầm tiết kiệm nguồn lực và đặt nền tảng vững chắc cho sự phát triển.

Việt Nam đã trở thành trung tâm đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong thập kỷ qua, chứng kiến ​​tốc độ tăng trưởng kép hàng năm ổn định 10,4% từ năm 2013 đến mức cao kỷ lục của năm ngoái là 16,12 tỉ USD - tăng 81%. Để so sánh, Singapore ghi nhận mức tăng 63% so với cùng kỳ 6 năm, trong khi Thái Lan và Malaysia thực sự suy giảm dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Trong khu vực ASEAN, chỉ có Philippines là có tỉ lệ tăng vốn FDI nhiều hơn Việt Nam là 104%, mặc dù mức tăng này từ mức thấp hơn là 3,7 tỉ USD vào năm 2013.

FDI là một nguồn tài chính tư nhân nước ngoài quan trọng cho các quốc gia đang phát triển và đóng góp đáng kể vào sự phát triển lâu dài của nền kinh tế. Nó được thúc đẩy phần lớn bởi triển vọng dài hạn của các nhà đầu tư nước ngoài trong việc tạo ra lợi nhuận trong các hoạt động sản xuất mà họ có quyền kiểm soát trực tiếp, thường là thông qua liên doanh với các công ty địa phương có trụ sở tại các quốc gia liên quan. Kết quả của mối quan hệ kinh tế xuyên biên giới này bao gồm cơ hội đào tạo kỹ thuật, tiến bộ công nghệ, cải thiện triển vọng việc làm, tài chính công tốt hơn và cải thiện tiềm năng xuất khẩu.

Cả thành công kinh tế của Singapore và sự tăng trưởng bùng nổ của Trung Quốc trong vài thập kỷ qua có được là nhờ một phần vào nguồn vốn FDI. Quốc đảo Singapore chứng kiến ​​dòng vốn FDI tăng hai con số mỗi năm kể từ cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á năm 1997. Trong khi đó, Trung Quốc ghi nhận FDI tăng vọt từ khoảng 11,15 tỉ USD năm 1992 lên mức cao nhất là 290 tỉ USD năm 2013, sau đó xu hướng bắt đầu thay đổi do chi phí lao động ngày càng tăng khiến các nhà đầu tư quốc tế bắt đầu tìm kiếm những địa điểm khác.

Theo tác giả bài báo, nhu cầu về chiến lược “Trung Quốc +1” trở nên rõ ràng hơn vào năm 2015 với việc Bắc Kinh công bố chiến lược “Made in China 2025” để thúc đẩy ngành sản xuất trong nước, trong khi căng thẳng thương mại Mỹ-Trung leo thang dường như đã tạo ra động lực cuối cùng cho nhiều nhà đầu tư nước ngoài. Đó là khi sự gia tăng mạnh mẽ FDI vào Việt Nam từ năm 2013 trở lại đây diễn ra đồng thời với việc dòng chảy vào Trung Quốc giảm.

Yếu tố hấp dẫn

Việc Việt Nam chủ động thực hiện các chính sách đầu tư thân thiện với doanh nghiệp và các khu công nghiệp, cũng như nguồn cung lao động trẻ dồi dào của đất nước, đã giúp thu hút FDI từ các quốc gia khác, với Nhật Bản là một trong những nhà đầu tư mới vào ngành năng lượng của Việt Nam.

Cạnh tranh về FDI trong ASEAN sẽ tiếp tục và mặc dù một số người có thể cho rằng vị trí địa lý gần Trung Quốc, cũng như lực lượng lao động trẻ 95 triệu người đã tạo thêm lợi thế cho Việt Nam, nhưng không thể đánh giá thấp sức hấp dẫn của một môi trường chính trị ổn định. Trong khi Thái Lan, Philippines, Malaysia và Indonesia đều đã trải qua những biến động và bất ổn chính trị trong những năm gần đây, thì khi nhìn vào Việt Nam có thể hiểu được tầm quan trọng của sự ổn định.

Các nhà đầu tư cũng rất chú ý đến tỉ lệ lạm phát, muốn tỉ giá hối đoái ổn định và không thích vấn nạn quan liêu - điều mà Việt Nam đã cam kết giảm bằng cách thực hiện khai nộp thuế điện tử và thủ tục hải quan điện tử.

Trong hơn một thập kỷ qua, Việt Nam đã chuyển từ tập trung vào sản xuất sử dụng nhiều lao động sang các quy trình tự động hóa hơn và hiện đang bước vào giai đoạn tiếp theo. Các nhà đầu tư đang rất chờ đợi việc phát hành dự thảo chiến lược FDI của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong 10 năm tới, dự kiến ​​sẽ ưu tiên các dự án công nghệ cao, giá trị cao và thân thiện với môi trường.

Tuy nhiên, thu hút FDI không phải lúc nào cũng dễ dàng như vậy. Mặc dù vậy, những hy sinh mà Việt Nam đã bỏ ra để đạt được dòng vốn FDI là không đáng kể. Các biện pháp táo bạo như thiết lập sự minh bạch trong các quy trình kinh doanh và quản trị, bắt buộc các doanh nghiệp nhà nước hoạt động trong các lĩnh vực không cạnh tranh, đòi hỏi ý chí và cam kết chính trị thực sự. Mặc dù các nước láng giềng có thể không đánh giá cao một số hy sinh này, nhưng các chính phủ Malaysia, Indonesia, Thái Lan và Philippines sẽ cần thay đổi tư duy rõ ràng nếu họ muốn đi theo sự dẫn đầu của Việt Nam - tác giả bài viết kết luận.