Thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường không phải phê duyệt xong rồi "cất vào tủ"

Dự kiến, tại kỳ họp 4, Quốc hội khoá XV, Quốc hội sẽ xem xét cho ý kiến và thông qua Luật Dầu khí (sửa đổi). Để tiếp tục hoàn thiện các nội dung liên quan tới các chính sách về dầu khí, ngày 26.7, Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh, Hiệp hội năng lượng sạch Việt Nam phối hợp tổ chức, với sự tham dự của một số chuyên gia, nhà quản lý... tổ chức Hội thảo góp ý về sửa đổi Luật Dầu khí. TS Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh - chủ trì hội thảo.

Là người phát biểu đầu tiên tại hội thảo, ông Phạm Văn Sơn - Giám đốc điều hành Trung tâm ứng phó sự cố môi trường Việt Nam - đề cập tới nội dung liên quan tới quy định về bảo vệ môi trường.

Ông cho rằng, việc tổ chức tiến hành hoạt động dầu khí phải trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch phòng ngừa và ứng phó khẩn cấp sự cố môi trường. Phải xây dựng văn bản riêng, kế hoạch riêng và phải được thẩm định, phê duyệt. 

Đồng thời, việc thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường không phải chỉ mang tính hình thức mà phải có thẩm định, kiểm tra, đánh giá và giám sát các vấn đề liên quan tới môi trường. Chứ không phải sau khi làm xong thủ tục được phê duyệt thì “coi như xong” và “cất vào tủ”.

Ông Sơn dẫn các ví dụ và cho rằng, các sự cố môi trường trên thực tế có thể diễn ra và khi xảy ra có tác động rất lớn. Có các sự cố môi trường do dầu, hoá chất, chất thải… và nhiều tác động hỗn hợp. Vì vậy, hoạt động xây dựng, thẩm định về môi trường liên quan tới dầu khí nên có 1 điều quy định riêng quy định cụ thể về việc này.

Đồng tình với quan điểm này, PGS.TS Nguyễn Cảnh Nam - Hội Khoa học và Công nghệ mỏ Việt Nam - cho rằng, nên quy định cụ thể trong luật vấn đề liên quan tới sự cố môi trường. Đồng thời, cần chú trọng việc xây dựng đi vào thực thi, giám sát.

TS Đoàn Văn Thuần - Viện Dầu khí Việt Nam - đề cập tới vấn đề phát thải CO2 liên quan tới chống biến đổi khí hậu theo cam kết tại Hội nghị COP26. Trong đó, có giải pháp trọng tâm đó là giảm phát thải CO2. Theo đó, cần có chính sách để thực hiện các giải pháp giảm phát thải CO2.

Đặc biệt chú ý vấn đề đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia

Nêu ý kiến tại hội thảo, chuyên gia kinh tế - TS Nguyễn Minh Phong - cho rằng, cần thiết kế luật theo tư duy tăng thu hút đầu tư, nhà đầu tư trong thăm dò khai thác dầu khí. Đồng thời, cần làm rõ các khái niệm về áp dụng chính sách ưu đãi trong hoạt động xuất - nhập dầu khí.

Mặt khác, dự thảo luật cũng nên thiết kế bổ sung quy định về tước bỏ ưu đãi với nhà đầu tư trong trường hợp nào, phòng trường hợp bị lạm dụng ưu đãi. Ưu đãi phải có nguyên tắc, có quy định việc thu hồi ưu đãi nếu sai phạm, không tuân thủ các quy định.

TS Phong đề xuất nên giảm thuế thu nhập doanh nghiệp từ 25% xuống còn 20%; tăng thuế xuất khẩu lên gấp đôi, nếu không lại xảy ra câu chuyện “mua đắt mua rẻ”. Đồng thời, phải đặc biệt chú ý tới vấn đề đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Đồng tình cần có điều khoản, quy định về thu hồi ưu đãi, TS Võ Trí Thành nói, đây cũng là theo nguyên tắc thị trường. Tuy nhiên, cách thể hiện trong luật thế nào để mang tính cảnh báo nếu trường hợp nhà đầu tư không đảm bảo môi trường, công nghệ, đầu tư… 

Ông Thành lưu ý, khi làm việc với doanh nghiệp nước ngoài, nếu họ “đem lại chiếc bánh to hơn” thì sẽ có chính sách kéo dài ưu đãi, mang tính chất “thưởng” cho họ. Do đó, nên thiết kế chính sách thưởng ưu đãi cho nhà đầu tư trong thăm dò, khai thác dầu khí.