“Lách luật” chào bán trái phiếu 

Mới đây, theo Bộ Tài chính, căn cứ hồ sơ, tài liệu và đề nghị của cơ quan có thẩm quyền về việc hủy bỏ 9 đợt phát hành trái phiếu của Công ty Ngôi Sao Việt, Công ty Cung điện Mùa đông, Công ty Soleil thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh do có hành vi công bố thông tin sai sự thật, che giấu thông tin trong hoạt động phát hành trái phiếu riêng lẻ, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã ban hành Quyết định hủy bỏ 9 đợt chào bán nêu với tổng trị giá 10.030 tỉ đồng.

Bộ Tài chính cũng đang chỉ đạo Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước kiểm tra các tổ chức tư vấn phát hành, đại lý phát hành và các tổ chức cung cấp dịch vụ cho các đợt chào bán của 3 công ty nêu trên, trường hợp phát hiện vi phạm sẽ xử lý nghiêm theo đúng thẩm quyền và quy định của pháp luật.

Điều đáng nói, có những bất thường trong hoạt động cung cấp trái phiếu của Tân Hoàng Minh thể hiện sự tinh vi lách luật. Theo Nghị định 153 quy định về chào bán, giao dịch TPDN, trái phiếu riêng lẻ không được phát hành cho nhà đầu tư cá nhân thông thường mà chỉ được chào bán cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. 

Tuy nhiên, theo phản ánh, trái phiếu của Tân Hoàng Minh đã lách luật để tiếp cận với nhiều đối tượng hơn giống với chào bán ra công chúng. Một website trước đó đã tung ra quảng cáo "trái phiếu Tập đoàn Tân Hoàng Minh là sản phẩm trái phiếu được kiểm duyệt bởi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước".

Tài sản bảo đảm cho các lô trái phiếu gồm cổ phần, quyền sử dụng đất, quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng hợp tác đầu tư là phần xây dựng hình thành trong tương lai, quyền tài sản của công ty phát hành trái phiếu được phát sinh từ hợp đồng hợp tác với đối tác... 

Điểm hấp dẫn nằm ở lãi suất cao tới 12%/năm kỳ hạn 24 tháng. Đơn vị cũng thông báo trả lãi 1 tháng/lần hoặc 3 tháng/lần. "Con số không tưởng, cao gấp 3 lần khi gửi ngân hàng và là giải pháp an toàn, cho phép nhà đầu tư linh hoạt rút vốn hay chuyển đổi. Cam kết thanh khoản trong vòng 5 ngày và hỗ trợ tất toán hợp đồng trước hạn" - website này quảng cáo. 

Trước đó, vào cuối năm 2021, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước đã ban hành quyết định xử phạt đối với Công ty cổ phần Tập đoàn VsetGroup do có hành vi chào bán TPDN thông qua phương tiện thông tin đại chúng cho đối tượng nhà đầu tư không xác định mà không đăng ký theo quy định của pháp luật chứng khoán; mức phạt 600 triệu đồng, đồng thời, yêu cầu doanh nghiệp phải thu hồi toàn bộ trái phiếu đã phát hành.

Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp phát hành trái phiếu để huy động vốn nhưng tài sản đảm bảo của trái phiếu chủ yếu là bất động sản, chứng khoán, chương trình, dự án. Cơ quan chức năng nhận định, giá trị của các tài sản này thường không định giá được chính xác hoặc có biến động mạnh theo diễn biến thị trường, dẫn tới những rủi ro lớn cho nhà đầu tư. 

Sẽ bị xử lý nghiêm 

Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ có công điện khẩn trương thực hiện thanh tra, kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật về phát hành, đầu tư, phân phối, giao dịch và sử dụng vốn thu được từ phát hành trái phiếu, nhất là phát hành trái phiếu riêng lẻ của các doanh nghiệp bất động sản, của tổ chức tín dụng có liên quan đến doanh nghiệp bất động sản, các doanh nghiệp có khối lượng phát hành lớn, lãi suất cao, các doanh nghiệp có kết quả kinh doanh thua lỗ, các doanh nghiệp phát hành không có tài sản bảo đảm hoặc tài sản bảo đảm không chất lượng...

Khẩn trương rà soát các quy định pháp luật liên quan đến thị trường TPDN và phát hành, đầu tư trái phiếu doanh nghiệp để kịp thời sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý, giám sát thị trường TPDN, bảo đảm thị trường phát triển lành mạnh, minh bạch, an toàn; có chế tài cảnh báo sớm, quản lý rủi ro và xử lý mạnh mẽ, nghiêm minh các hành vi vi phạm quy định pháp luật. Báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả rà soát trước ngày 30.4.2022.

Ông Đỗ Ngọc Quỳnh - Tổng Thư ký Hiệp hội Trái phiếu Việt Nam cho rằng, để đảm bảo sự phát triển lành mạnh của thị trường trái phiếu nói riêng, thị trường vốn nói chung, đòi hỏi sự phát triển đồng bộ của tất cả các cấu phần, các thành phần tham gia vào sự vận hành của thị trường. Đồng thời, dù ở góc độ nào, cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp, nhà đầu tư đều phải đặt ra bài toán cân bằng giữa rủi ro và lợi ích, khung pháp lý phải đảm bảo các thông tin trong quá trình vận hành của các bên đều chính xác, minh bạch.

Những hành vi vi phạm pháp luật, những hành vi cố tình bóp méo thông tin trên thị trường để lừa đảo, dẫn dắt các nhà đầu tư đi sai hướng với bản chất của thông tin và bản chất của giao dịch, là hành vi vi phạm pháp luật, có cơ chế để phát hiện kịp thời để xử lý và phải xử lý một cách nghiêm khắc.

Trong một thông cáo phát đi gần đây, Bộ Tài chính tiếp tục khẳng định TPDN phát hành riêng lẻ chỉ được bán cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. "Việc tổ chức cung cấp dịch vụ chào mời, phân phối TPDN cho nhà đầu tư không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp hoặc dùng các hình thức lách quy định của pháp luật cũng sẽ bị xử phạt nghiêm minh" - Bộ Tài chính nhấn mạnh.